Dự phiên họp, về phía lãnh đạo thành phố Hải Phòng có các đồng chí: Lê Tiến Châu, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội Hải Phòng; Lê Anh Quân, Phó chủ tịch Thường trực UBND thành phố.

 Các ý kiến cơ bản nhất trí với nội dung dự thảo nghị quyết được xây dựng trên cơ sở kế thừa các cơ chế, chính sách đã được Quốc hội cho phép tại Nghị quyết số 35 năm 2021 về thí điểm một số cơ chế chính sách phát triển thành phố Hải Phòng. Đồng thời bổ sung một số cơ chế, chính sách đặc thù mang tính vượt trội, đột phá có tính lan tỏa nhằm tạo động lực tăng trưởng mới, phát huy hết vai trò, vị thế, tiềm năng, lợi thế tạo đột phá cho phát triển kinh tế - xã hội của thành phố Hải Phòng.

 Các ý kiến cơ bản nhất trí với 6 nhóm chính sách lớn, 41 chính sách cụ thể được quy định trong dự thảo nghị quyết bao gồm: quản lý đầu tư (2 chính sách); quản lý tài chính, ngân sách nhà nước (4 chính sách); quản lý quy hoạch, đô thị, tài nguyên, môi trường (9 chính sách); quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo (8 chính sách); thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức thuộc thành phố Hải Phòng quản lý (1 chính sách); thành lập và các cơ chế, chính sách trong Khu Thương mại tự do thế hệ mới tại thành phố Hải Phòng (17 chính sách).

Tán thành việc ban hành Nghị quyết thay thế Nghị quyết 35, tuy nhiên  Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị cùng với việc thực hiện chủ trương đúng đắn của Đảng về thay đổi địa giới hành chính, tờ trình cần đánh giá tổng thể, từ đó mở rộng phạm vi áp dụng Nghị quyết này cho địa bàn mới được sáp nhập; xây dựng chính sách đột phá, sáng tạo, bao quát, toàn diện. Đối với phần địa bàn mở rộng sau sáp nhập, đề nghị có chính sách đặc thù phù hợp để phát huy lợi thế, đặc điểm riêng biệt về vị trí địa lý, kinh tế, văn hóa. 

 Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho rằng, đây không phải là vấn đề riêng của Hải Phòng mà cả thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Cần Thơ, Khánh Hòa đều có nghị quyết riêng về cơ chế chính sách đặc thù. Tại kỳ họp sắp tới, Quốc hội sẽ phải có một quyết nghị chung khi các địa phương này đều sáp nhập, mở rộng diện tích.

Từ đó đề nghị nên theo hướng khi Đảng ủy Chính phủ báo cáo xin ý kiến Bộ Chính trị về vấn đề này thì xin rộng hơn, cho một nguyên tắc là các nghị quyết về thí điểm cơ chế chính sách đặc thù đang áp dụng cho các địa phương có liên quan sẽ sáp nhập, mở rộng diện tích trong thời gian tới tiếp tục được áp dụng cho các địa phương sau sắp xếp, sáp nhập. Nguyên tắc này có thể quy định trong nghị quyết của Quốc hội về sắp xếp, sáp nhập, mở rộng đơn vị hành chính các tỉnh. 

Các đại biểu cũng thống nhất với thời điểm thông qua theo như Tờ trình: Thông qua tại Kỳ họp thứ 9 và áp dụng đối với thành phố Hải Phòng sau sáp nhập.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh tinh thần chỉ đạo của Bộ Chính trị và đồng chí Tổng bí thư Tô Lâm là “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”; Trung ương, Quốc hội, Chính phủ kiến tạo và giám sát. Trên tinh thần đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các chính sách về phân cấp, phân quyền cần thể hiện rõ và mạnh mẽ hơn nữa trong dự thảo nghị quyết.

Về đề xuất cho phép thành phố Hải Phòng chuyển đổi mục đích sử dụng đất trồng lúa quy mô trên 500 ha, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng nên xem xét, nghiên cứu thêm về quy mô lớn hơn, đặc biệt là sau khi tỉnh Hải Dương sáp nhập với thành phố Hải Phòng. Cùng với đó, cần có chế tài chính, ngân sách ưu đãi hơn; cho phép phát hành trái phiếu đặc thù như trái phiếu xanh, trái phiếu hạ tầng với lãi suất ưu đãi.

Chủ tịch Quốc hội cũng nhấn mạnh đến các chính sách khoa học công nghệ cần đáp ứng yêu cầu ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI, cải cách thủ tục hành chính, tinh gọn bộ máy, bảo vệ môi trường, phát triển bền vững, thí điểm các dự án kinh tế xanh, hoặc sử dụng năng lượng tái tạo trong các khu công nghiệp.

Phát biểu kết luận, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, qua thảo luận Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành sự cần thiết và thống nhất trình Quốc hội hồ sơ dự thảo nghị quyết thay thế Nghị quyết số 35/2021/QH15 ngày 13/11/2021 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hải Phòng; đề nghị Chính phủ tiếp thu, nghiên cứu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và của các cơ quan thẩm tra, hoàn thiện hồ sơ dự thảo Nghị quyết trình Quốc hội.

Phó chủ tịch Quốc hội đề nghị tiếp tục thể chế hóa đầy đủ các chủ trương của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết số 45, Kết luận số 96 của Bộ Chính trị để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết, đảm bảo có cơ chế, chính sách đặc thù phát triển vượt trội, đột phát, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tạo động lực phát triển thành phố Hải Phòng, góp phần vào việc phát triển chung của đất nước. Đồng thời, khắc phục những hạn chế, vướng mắc khi thực hiện Nghị quyết số 35 của Quốc hội; không đưa vào Nghị quyết những chính sách thuộc thẩm quyền của Chính phủ, không thuộc thẩm quyền của Quốc hội, các chính sách đã và sẽ có trong các luật khác; đặc biệt, rà soát các chính sách đảm bảo phù hợp với Hiến pháp.

 Phó chủ tịch Quốc hội yêu cầu rà soát các quy định đảm bảo thực hiện nghiêm các quy định hiện hành, không để xảy ra lợi ích nhóm, thất thoát, lãng phí, tiêu cực. Đối với các chính sách thực sự cần thiết, những vấn đề lớn, vấn đề mới liên quan đến các vấn đề chung của quốc gia, cần xin ý kiến cấp có thẩm quyền trước khi trình Quốc hội, như phạm vi áp dụng liên quan đến mở rộng địa giới hành chính, sử dụng đất đối với khu thương mại tự do, chuyển đổi mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng…

Về phạm vi áp dụng, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, thực hiện chủ trương của Đảng, thời gian tới thành phố Hải Phòng sẽ thay đổi, mở rộng địa giới hành chính. Do đó, để đảm bảo tính khả thi, toàn diện và ổn định của nghị quyết, cần nghiên cứu để bao quát địa giới hành chính mới sau khi sắp xếp để không chỉ phát huy tiềm năng, thế mạnh, đặc điểm địa lý kinh tế, văn hóa của thành phố Hải Phòng hiện nay, mà phải tính cho thành phố Hải Phòng sau khi mở rộng. Đồng thời, lưu ý đến những tác động của việc sắp xếp, tổ chức bộ máy, các kết luận, chỉ thị của Trung ương để rà soát các chính sách cho phù hợp, khả thi, đặc biệt là việc kết thúc hoạt động của cấp huyện, sắp xếp cấp xã.

Cùng với đó, rà soát, đánh giá tác động đầy đủ, đặc biệt là các chính sách mới; từng chính sách cần có nguyên tắc, tiêu chí, điều kiện thực hiện, đảm bảo rõ ràng, minh bạch khi áp dụng; gắn trách nhiệm của cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân có liên quan, đảm bảo hiệu quả tiết kiệm, chống lãng phí, đảm bảo lợi ích chính đáng của người dân, hài hòa lợi ích của Nhà nước và nhà đầu tư; đánh giá kỹ tác động chính sách trong điều kiện mở rộng địa giới hành chính. Đối với Khu thương mại tự do,cần đánh giá thêm kết quả đầu ra, nghiên cứu thêm các quy định về cơ chế giám sát, trách nhiệm thực hiện.

Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cũng đề nghị đánh giá thêm ảnh hưởng của các chính sách, mức độ ảnh hưởng của ngân sách nhà nước, đặc biệt là ngân sách Trung ương, vì Hải Phòng là địa phương có tỷ lệ điều tiết ngân sách Trung ương, thuế xuất nhập khẩu tương đối lớn; làm rõ kết quả đầu ra của từng chính sách để đảm bảo an ninh tài chính quốc gia, phát huy vai trò chủ đạo của ngân sách Trung ương; đồng thời tạo dư địa cho phát triển thành phố Hải Phòng…

                                                                                                                                      Hồng Thanh