Hồi sinh từ dòng sông chết       

Kênh được đào hơn 100 năm trước với chiều dài hơn 24,5 km, chảy qua địa phận 16 xã, thị trấn (trong tổng số 30 xã, thị trấn của huyện Vĩnh Bảo), cung cấp nước tưới tiêu cho gần 10.000 ha đất sản xuất nông nghiệp, 2 nhà máy nước Vĩnh Bảo 1 và 2 có công suất hơn 10.000 m3/ngày đêm cùng nhiều nhà máy nước mi-ni ở các xã: Liên Am, Trấn Dương, Cao Minh, Thắng Thủy…

Xưa, kênh Chanh Dương nổi tiếng trong xanh, người dân 2 bên tuyến kênh thường lấy nước để tắm giặt, sinh hoạt.  Tuy nhiên, khoảng hơn 10 năm trước, tình trạng vứt rác bừa bãi, nước thải sinh hoạt từ các khu dân cư, nước thải từ các lò mổ gia súc… không qua xử lý xả trực tiếp xuống lòng kênh. Dòng kênh bốc mùi hôi thối, nhất là khi nước xuống. Từ “nguồn sống” của hàng vạn hộ dân, Chanh Dương dần trở thành “kênh chết”.

Ông Lê Minh Tân- Chủ tịch Công ty TNHH MTV khai thác công trình thủy lợi Vĩnh Bảo cho biết, nước kênh Chanh Dương ô nhiễm không chỉ ảnh hưởng tới sản xuất nông nghiệp, sinh hoạt hằng ngày của người dân sinh sống 2 bên bờ, mà còn ảnh hưởng tới chất lượng nước đầu vào của Nhà máy nước Vĩnh Bảo và các nhà máy nước mi-ni cung cấp nước sinh hoạt cho hàng vạn hộ dân trên địa bàn.

Vì vậy, vấn đề xử lý triệt để nguồn gây ô nhiễm nước kênh Chanh Dương đặt ra càng cấp bách hơn, cần sự chung tay vào cuộc của chính quyền huyện, các xã, thị trấn nơi dòng sông chảy qua cũng như các ban, ngành, đoàn thể của UBND huyện Vĩnh Bảo.

 2 năm qua, hằng tuần, cơ quan chức năng huyện Vĩnh Bảo và Công ty TNHH MTV khai thác công trình thủy lợi Vĩnh Bảo cùng chính quyền các địa phương phối hợp đều đặn ra quân vớt, đưa rác thải tới nơi xử lý…

Nhờ vậy,  hàng chục chợ cóc, chợ tạm đôi bờ được di dời, gần 50 biển cảnh báo cấm vứt rác xuống kênh được dựng lên tại những khu vực người dân hay vứt rác. Đặc biệt, ngày 15-6-2019, UBND huyện Vĩnh Bảo tổ chức ký cam kết giữa 16 xã, thị trấn có sông Chanh Dương chảy qua ký cam kết chung tay bảo vệ nguồn nước sông Chanh Dương.

Đến việc kiên quyết xử lý vi phạm kênh

Cùng với sự vào cuộc tích cực của các cơ quan chức năng, địa phương có tuyến kênh chạy qua trong công tác bảo vệ nguồn nước kênh Chanh Dương thì tại một số địa phương vẫn xảy ra tình trạng vi phạm hành lang bảo vệ kênh Chanh Dương để xây dựng nhà ở, hàng quán, khu vực chăn nuôi… vẫn chưa được xử lý dứt điểm gây nhiều khó khăn cho đơn vị quản lý, phòng chống lụt bão. 

Qua khảo sát của Cty thủy lợi Vĩnh Bảo các trường hợp vi phạm chủ yếu xảy ra tại xã Thắng Thủy, Trung Lập, Trấn Dương, thị trấn Vĩnh Bảo…

Ông Nguyễn Văn Sơn- Chủ tịch UBND thị trấn Vĩnh Bảo cho biết, khoảng 2 năm trở lại đây nhờ sự quyết liệt của chính quyền thị trấn Vĩnh Bảo cùng các cơ quan chức năng huyện Vĩnh Bảo tình trạng vi phạm hành lang bảo vệ kênh Chanh Dương ít xảy ra. Riêng, đối với 2 trường hợp vi phạm xây dựng công trình hàng quán, địa phương đã tuyên truyền các hộ tự nguyện tháo dỡ.

Lý giải việc vi phạm hành lang kênh Chanh Dương nhiều năm nay chưa được giải quyết triệt để, ông Nguyễn Minh Tân- Chủ tịch Cty thủy lợi Vĩnh Bảo cho biết, theo quy định công ty chỉ được phép lập biên bản hiện trạng, yêu cầu tháo dỡ công trình sai phạm mà không có quyền xử phạt vi phạm hành chính.

Cùng với đó, kênh Chanh Dương chưa được cắm mốc giới hành lang an toàn, do vậy việc phân định không rõ ràng nên không chỉ xảy ra tình trạng lấn chiếm trái phép mà nhiều trường hợp còn được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trong hành lang an toàn.

Nhằm tăng cường công tác bảo hệ hành lang kênh Chanh Dương, thời gian tới, UBND huyện Vĩnh Bảo yêu cầu các xã (thị trấn) có kênh Chanh Dương chạy qua phối hợp chặt chẽ với Cty thủy lợi Vĩnh Bảo, các phòng, ban chức năng tiến hành rà soát, tổng hợp, báo cáo hiện trạng đề xuất hướng giải quyết cụ thể.

Tuyên truyền, vận động các hộ dân tự tháo dỡ công trình vi phạm. Kiên quyết xử lý nghiêm những trường hợp phát sinh mới. Đề xuất với cơ quan chức năng liên quan sớm triển khai việc cắm mốc chỉ giới trên tuyến kênh Chanh Dương nói riêng và các kênh thủy nông trên địa bàn huyện nói chung.  

TRUNG KIÊN