Ghi nhận tại các cơ sở Y tế trên địa bàn thành phố, thời tiết lạnh, nhiệt độ thấp trong những ngày vừa qua, các cơ sở y tế liên tục tiêp nhận người bệnh nhập viện trong tình trạng đau đầu, chóng mặt, huyết áp tăng, có cơn đau thắt ngực, yếu mỏi cơ, giảm vận động 1/2 người, hình ảnh chụp CT sọ não có ổ nhồi máu,...

Theo thống kê của các chuyên khoa điều trị đột quỵ của Bệnh viện hữu nghị Việt Tiệp, Bệnh viện đa khoa quốc tế Hải Phòng, Viện Y học biển, từ giữa tháng 1-2025 đến nay, số người mắc bệnh đột quỵ tăng khoảng 10% so với ngày thường. Có những ngày, mỗi đơn vị tiếp nhận, cấp cứu, can thiệp hoặc điều trị 15 trường hợp. Phần lớn là người cao tuổi, nhưng cũng không ít trường hợp từ 30-40 tuổi, thậm chí có thiếu niên 16, 17 tuổi.

Theo các chuyên gia y tế, khoảng 60-70% các trường hợp đột quỵ xảy ra vào nửa đêm và buổi sáng sớm, thời điểm nhiệt độ thường lạnh hơn buổi trưa, chiều. Thêm nữa, tỷ lệ đột quỵ não có tăng huyết áp vào mùa lạnh cao hơn mùa nóng, chiếm khoảng 85%. Mùa lạnh dễ bị đột quỵ do nhiệt độ giảm xuống, cơ thể con người có phản xạ tăng tiết catecholamine làm co các mạch máu ngoại vi để giữ nhiệt làm ấm cơ thể. Khi co mạch sẽ làm tăng trương lực mạch máu dẫn đến huyết áp tăng cao. Điều này khiến cho người bệnh dễ bị chảy máu trong não, gây nên xuất huyết não, đặc biệt ở người bệnh có kèm theo xơ vữa động mạch.

Thời gian gần đây, gia tăng các ca đột quỵ ở độ tuổi còn rất trẻ, số bệnh nhân đột quỵ ở độ tuổi từ 18 - 44 tuổi đã tăng 10%; đa số đều đến bệnh viện muộn do chủ quan, không nghĩ đến khả năng mình mắc bệnh này. Đối với các bệnh nhân đột quỵ não cần phải vào viện cấp cứu sớm từ 3 giờ đến 4,5 giờ kể từ khi khởi phát dấu hiệu bệnh - đây là thời gian vàng để cứu sống người bệnh. Căn cứ vào tình trạng người bệnh, bác sĩ sẽ thăm khám, đưa ra đánh giá và chỉ định điều trị phù hợp.

Vì vậy để chủ động phòng ngừa bệnh đột quỵ thì việc nâng cao kiến thức phòng ngừa đột quỵ cho bản thân, gia đình và việc giữ ấm cơ thể trong thời tiết lạnh giá là thực sự cần thiết.

Để phòng ngừa và phát hiện đột quỵ kịp thời, các chuyên gia y tế khuyến cáo, trong những ngày rét đậm, nếu không có việc cần thiết, nên tránh đi ra ngoài trời lạnh, mặc nhiều lớp áo để giữ ấm, tránh uống đồ lạnh, đồ uống có cồn, giữ ấm cơ thể, ăn uống đầy đủ.

Khi người dân thấy có những dấu hiệu sau cần được xử trí và đưa đến cơ sở y tế nhanh nhất có thể: Đột ngột mất thăng bằng, chóng mặt, đau đầu dữ dội và mất khả năng phối hợp vận động; mờ mắt (giảm thị lực) hoặc mất hoàn toàn thị lực của 1 hoặc cả 2 mắt; bị liệt, méo miệng, nhân trung (đoạn nối giữa điểm dưới mũi đến môi trên) bị lệch, thể hiện rõ nhất khi bệnh nhân cười mở miệng lớn; cử động khó hoặc không thể cử động tay chân, tê liệt 1 bên cơ thể.

Cách xác nhận nhanh chóng nhất là yêu cầu bệnh nhân giơ 2 tay lên và giữ lại cùng 1 lúc; khó nói, phát âm không rõ, nói dính chữ, nói ngọng bất thường; có thể kiểm tra bằng cách yêu cầu người nghi ngờ bị đột quỵ lặp lại một câu đơn giản vừa nói.

TS.BS Phùng Đức Lâm, Trưởng Khoa Đột quỵ (Bệnh viện hữu nghị Việt Tiệp) cho biết, thời tiết rét đậm, rét hại, sự chênh lệch nhiệt độ lớn giữa ngày và đêm có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ não, nhất là ở những người lớn tuổi hoặc có bệnh lý nền, như: cao huyết áp, tiểu đường, rối loạn mỡ máu hoặc bệnh tim mạch... Cụ thể, thời tiết lạnh khiến mạch máu của con người co lại để giữ ấm cơ thể, dẫn đến tăng huyết áp và giảm lưu lượng máu tới não, tăng nguy cơ đột quỵ, nhất là đột quỵ do thiếu máu não. Thời tiết lạnh cũng làm tăng độ nhớt của máu, dẫn đến hình thành cục máu đông, gây tắc nghẽn mạch máu não. Bên cạnh đó, thói quen di chuyển từ môi trường ấm sang môi trường lạnh hoặc ngược lại có thể khiến huyết áp dao động, gây nguy hiểm cho người có mạch máu yếu. Trời lạnh cũng buộc tim làm việc nhiều hơn để bơm máu giữ ấm, làm tăng áp lực lên hệ thống tim mạch.

Cùng với đó, người dân cần giữ ấm cơ thể, giữ ấm nhà cửa, không đi tập thể dục quá sớm, ăn uống đủ chất tăng sức đề kháng… Bệnh tăng huyết áp là một trong những nguyên nhân gây đột quỵ. Do vậy, trong mùa lạnh người bệnh nên kiểm soát huyết áp thường xuyên và duy trì thuốc tăng huyết áp đều đặn hàng ngày theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ, tránh bỏ thuốc.

Ngoài ra, người dân thường xuyên vận động, luyện tập nâng cao sức khỏe, kiểm tra sức khỏe định kỳ. Khi thấy có những dấu hiệu sau: Đột ngột mất thăng bằng, chóng mặt, đau đầu dữ dội và mất khả năng phối hợp vận động; mờ mắt (giảm thị lực) hoặc mất hoàn toàn thị lực của 1 hoặc cả 2 mắt; bị liệt, méo miệng, nhân trung (đoạn nối giữa điểm dưới mũi đến môi trên) bị lệch, thể hiện rõ nhất khi bệnh nhân cười mở miệng lớn; cử động khó hoặc không thể cử động tay chân, tê liệt 1 bên cơ thể.

Cách xác nhận nhanh chóng nhất là yêu cầu bệnh nhân giơ 2 tay lên và giữ lại cùng 1 lúc; khó nói, phát âm không rõ, nói dính chữ, nói ngọng bất thường; có thể kiểm tra bằng cách yêu cầu người nghi ngờ bị đột quỵ lặp lại một câu đơn giản vừa nói, cần đến cơ sở y tế kịp thời để gia tăng cơ hội sống và khả năng phục hồi không để lại di chứng.

VŨ DUYÊN