WHO ước tính mỗi năm có trên 40.000 ca tử vong vì các bệnh do thuốc lá gây ra tại Việt Nam. Con số này sẽ tăng lên thành 70.000 ca/năm vào năm 2030, nếu Việt Nam không thực hiện ngay các biện pháp phòng chống tác hại thuốc lá hiệu quả.

Không chỉ là vấn đề sức khỏe, một quốc gia có tỷ lệ người hút thuốc lá cao cũng gây tổn thất nặng nề cho kinh tế do chi phí chữa bệnh tăng và năng suất lao động giảm.

Nó còn khiến tình trạng bất bình đẳng y tế thêm tồi tệ và đói nghèo thêm trầm trọng, vì những người nghèo nhất hút thuốc lá đồng nghĩa với việc chi ít hơn cho những thứ thiết yếu như thực phẩm, giáo dục và chăm sóc sức khoẻ.

Tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe cộng đồng và nền kinh tế xã hội đã rõ. Để hạn chế tình trạng sử dụng thuốc lá, bên cạnh các biện pháp truyền thông nhằm giúp người dân hiểu được tác hại của thuốc lá, in cảnh báo trên bao bì thì công tác thanh tra, kiểm tra xử phạt những vi phạm về thuốc lá phải được thực hiện nghiêm túc.

Tại các cơ quan, ban ngành, lãnh đạo phải làm gương, là người đi đầu. Đồng thời các cơ quan chức năng cũng cần đẩy mạnh đấu tranh triệt phá nhiều đường dây buôn lậu, vận chuyển thuốc lá ngoại nhập lậu.

Thuốc lá là mặt hàng hạn chế tiêu dùng nên cần phải có chính sách giá. Hiện tại Việt Nam, chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá hiện bằng 70% giá xuất xưởng. Tuy nhiên, khi tính theo chuẩn quốc tế là mức thuế trong giá bán lẻ, tỷ lệ thuế của Việt Nam (bao gồm cả VAT) vẫn còn thấp so với đa số các nước trong khu vực và trên thế giới.

Khảo sát ở một số quốc gia cho thấy, nếu tăng thuế để giá bán lẻ tăng thêm 10% có thể khiến 40 triệu người hút thuốc lá từ bỏ thuốc và ngăn ngừa ít nhất 10 triệu người tử vong do sử dụng thuốc lá.

Do đó theo các chuyên gia, tăng thuế là một trong những giải pháp quan trọng, cần thiết nhất để giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá và làm tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước.

Phải đánh mạnh vào lợi ích kinh tế để hạn chế người mới tiếp cận sẽ khiến người nghiện phải bỏ thuốc, bảo vệ hiệu quả sức khỏe cộng đồng và góp phần tăng thu cho ngân sách nhà nước, cải thiện kinh tế Việt Nam.

Bùi Hạnh