Theo khảo sát chung, cả nước có 27% phụ nữ di cư hồi hương đưa theo con cái trở về. Cứ 10 phụ nữ kết hôn có yếu tố nước ngoài trở về thì 3 người chưa hoàn tất ly hôn. Tù thực trạng trên Cơ quan Hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA) tài trợ đi vào vận hành nhằm nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của phụ nữ di cư hồi hương, phát huy tối đa hiệu quả hoạt động, từng bước đưa Văn phòng trở thành địa chỉ “đỏ” tin cậy nhằm đáp ứng nhu cầu phụ nữ di cư và phụ nữ tại địa phương.

Đại diện Văn phòng OSSO Hải Phòng chia sẻ, có khá đông chị em đã sang Hàn Quốc trở về hoặc đã làm thủ tục kết hôn nhưng vì lý do nào đó không sang được Hàn Quốc, không có hôn nhân thực tế. Với các trường hợp còn đầy đủ giấy tờ, thông tin liên quan đến người chồng, Văn phòng OSSO Hải Phòng phối hợp với Văn phòng Trung tâm chính sách nhân quyền Liên hiệp quốc Hàn Quốc (KOCUN) hướng dẫn thủ tục và hỗ trợ lấy bản án ly hôn từ Hàn Quốc, sau đó hỗ trợ chị em thực hiện ghi chú ly hôn tại Phòng Tư pháp các quận, huyện.

Tuy nhiên, với các trường hợp trở về từ lâu, không còn giữ giấy tờ liên quan đến người chồng, Văn phòng OSSO Hải Phòng thường phối hợp Sở Tư pháp tìm hồ sơ lưu khi đăng ký kết hôn. Mặc dù vậy, việc tìm hồ sơ lưu cũng rất khó khăn, vất vả vì các hồ sơ đăng ký trước năm 2010 lưu bằng văn bản giấy, chưa có hệ thống lưu trữ bằng máy móc. Mặt khác, quy định về việc sao lưu hồ sơ cũng chặt chẽ. Hội LHPN Hải Phòng luôn luôn củng cố, tăng cường mối quan hệ với Phòng chuyên môn của Sở Tư pháp để hỗ trợ tìm thông tin hồ sơ lưu trữ.

Chia sẻ kinh nghiệm về các thủ tục liên quan đến trẻ em là con lai Hàn Quốc, trở về Việt Nam nhưng đã có quốc tịch Hàn Quốc - gia hạn visa, tiếp cận với các cơ quan thẩm quyền của Hàn Quốc để làm các thủ tục liên quan, bà Phạm Thị Thúy Hải, Phó Chủ tịch Hội LHPN thành phố nêu ví dụ về trường hợp chị N. T. T. (quận Hải An). Sau thời gian ở Hàn Quốc, gia đình chị trở về Việt Nam sinh sống, các con có quốc tịch Hàn Quốc, cứ sau một thời gian chị T lại phải đi gia hạn visa, rất mất thời gian và chi phí. Văn phòng đã kết nối với Phòng Xuất nhập cảnh - Công an Hải Phòng để hướng dẫn các thủ tục bảo lãnh làm tạm trú cho các cháu.

Khó khăn đối với những trường hợp như trên là do chị em và gia đình chưa biết về các thủ tục cần làm, không biết tìm đến cơ quan chức năng nào đủ thẩm quyền để giải quyết vấn đề của mình và đặc biệt khó khăn nhất là chị em thiếu các giấy tờ liên quan.

Với từng trường hợp cụ thể, Văn phòng OSSO Hải Phòng đã có những kết nối đúng địa chỉ (Tư pháp, Công an, Tòa án, Văn phòng Kocun…) để có những hỗ trợ kịp thời, hiệu quả.

Đến Văn phòng nhiều trường hợp cần hỗ trợ là con lai Hàn Quốc; trẻ em là con của phụ nữ trở về với người Việt Nam (do chưa ly hôn với người Hàn Quốc, chưa đăng ký kết hôn được với người đang chung sống như vợ chồng nên vướng mắc trong khai sinh cho con). Có trường hợp, phụ nữ trở về chung sống với người Việt Nam, có 3 con nhưng vẫn chưa được khai sinh. Điều này ảnh hưởng đến việc tiếp cận những dịch vụ xã hội cơ bản của trẻ như: khám chữa bệnh, đi học…

 Với những trường hợp này, OSSO Hải Phòng đã liên hệ, kết nối với các cơ quan chức năng (Tòa án, Tư pháp) hướng dẫn tháo gỡ vướng mắc để hoàn tất việc khai sinh cho các cháu.

Điển hình như việc hỗ trợ trường hợp chị Đinh Thị T. (huyện Thủy Nguyên): chị T. kết hôn với người Hàn Quốc năm 2014 nhưng chưa sang được Hàn Quốc do chồng không bảo lãnh được. Về pháp luật vẫn có quan hệ hôn nhân với người Hàn Quốc. Chung sống với chồng Việt Nam và sinh được 2 con. Sau 5 năm, con chị T. vẫn chưa khai sinh được do không biết thủ tục, không đủ chi phí để thực hiện các thủ tục.

Đến khi gặp cán bộ Văn phòng OSSO, chị T. đã được hỗ trợ: Tư vấn, giới thiệu đến Tòa án Thành phố làm thủ tục ly hôn với người chồng Hàn Quốc; Tư vấn làm thủ tục kết hôn với người chồng Việt Nam; Tư vấn các thủ tục làm xác nhận cha cho con. Giới thiệu và kết nối với thẩm phán Thủy Nguyên để giải quyết các thủ tục liên quan. Sau quá trình hỗ trợ đến nay chị T. đã hoàn tất thủ tục ly hôn với người chồng Hàn Quốc, thủ tục kết hôn với người Việt Nam và làm được khai sinh cho 2 con. Văn phòng OSSO cũng đã kết nối hỗ trợ tư vấn chị T. về kiến thức tổ chức cuộc sống gia đình, nuôi dạy con.

Theo báo cáo hoạt động, 8 tháng đầu năm 2022, Văn phòng OSSO Hải Phòng đã thực hiện 552 lượt tư vấn cho 107 phụ nữ di cư hồi hương và gia đình. Trong đó 224 lượt tư vấn tâm lý, 64 lượt tư vấn pháp lý, 54 lượt tư vấn việc làm, 89 lượt tư vấn sức khoẻ-gia đình, 121 lượt tư vấn về các dịch vụ khác của OSSO, gia đình...

Riêng trong tháng 6/2022, đơn vị đã tổ chức 4 cuộc truyền thông, tư vấn cho 200 cán bộ, hội viên, phụ nữ hồi hương và gia đình tại huyện An Lão, Tiên Lãng. Tham gia các cuộc truyền thông, cán bộ, hội viên, phụ nữ hồi hương và gia đình được tìm hiểu thông tin liên quan đến Văn phòng dịch vụ một điểm đến (OSSO); kiến thức về di cư an toàn, phòng chống bạo lực gia đình: các hình thức bạo lực gia đình, nghĩa vụ của người có hành vi bạo lực gia đình, quyền và nghĩa vụ của nạn nhân bạo lực gia đình, các biện pháp phòng ngừa bạo lực gia đình, đặc biệt là trong các cuộc hôn nhân có yếu tố nước ngoài…

Cũng tại các cuộc truyền thông, cán bộ trung tâm trợ giúp pháp lý thành phố, Phòng Tư pháp huyện An Lão, Tiên Lãng và Văn phòng Osso đã tư vấn, hỗ trợ trực tiếp phụ nữ di cư hồi hương và gia đình trên địa bàn 2 huyện đang gặp khó khăn trong quá trình tái hòa nhập.

Bà Đào Vi Phương – Phó trưởng Ban Chính sách Luật pháp, TW Hội LHPN Việt Nam, Trưởng ban quản lý dự án Koica chia sẻ, việc đặt Văn phòng OSSO tại Hải Phòng có ý nghĩa chiến lược khi Hải Phòng là một trong những địa phương có nhiều phụ nữ di cư và Hội LHPN thành phố Hải Phòng trong thời gian qua đã có nhiều hoạt động tích cực hỗ trợ cô dâu Việt Nam kết hôn với người nước ngoài cùng nhiều hoạt động thiết thực khác.

Hội LHPN thành phố Hải Phòng cần tiếp tục tranh thủ sự ủng hộ, tạo điều kiện của lãnh đạo thành phố; đẩy mạnh các hoạt động hợp tác, phối hợp với các cơ quan chức năng nhằm tạo sức mạnh cộng hưởng trong công tác hỗ trợ các nhóm phụ nữ đặc thù, trong đó có phụ nữ di cư; tiếp tục kết nối các hoạt động của Văn phòng với nhiệm vụ của Hội để góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị của thành phố Hải Phòng và Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam.

VŨ DUYÊN