Theo báo cáo của Điện lực Hải Phòng, hiện nay đơn vị đang quản lý vận hành 27 trạm biến áp (TBA) và 262 thiết bị tự động hóa (TĐH) bao gồm Recloser, LBS, RMU trên lưới điện trung thế. Thông qua hệ thống SCADA (hệ thống điều khiển, giám sát và thu thập dữ liệu), các điều độ viên/trưởng kíp phải thường xuyên giám sát các thông số đo lường, tín hiệu trạng thái, tín hiệu cảnh báo sự cố của các thiết bị trong TBA và trên lưới nhằm đảm bảo hệ thống điện làm việc an toàn, ổn định và tin cậy.

Trước yêu cầu về công tác quản lý, vận hành hệ thống lưới điện ngày càng lớn, Điện lực Hải Phòng đã đưa hệ thống SCADA vào vận hành lưới điện. Công nghệ trên đã làm thay đổi hoàn toàn phương thức vận hành lưới điện truyền thống, giúp người vận hành có thể giám sát, điều khiển và thu thập dữ liệu trên toàn hệ thống điện một cách kịp thời, nhanh chóng, nâng cao độ tin cậy cung cấp điện. Theo đó, các thao tác đối với hệ thống thiết bị, việc thu thập thông số kỹ thuật tại những trạm này đều được thực hiện tự động. Mọi hoạt động đóng cắt, vận hành lưới, giám sát quá trình hoạt động, thu thập dữ liệu của trạm đều được điều khiển từ xa, giám sát qua hệ thống camera từ Trung tâm điều khiển xa.

Theo thống kê các điều độ viên/trưởng kíp tại Trung tâm điều khiển (TTĐK) Hải Phòng phải thực hiện trung bình 350 lần thao tác đóng cắt thiết bị trung thế/tháng với khoảng 10 vụ sự cố lưới điện/tháng. Việc đảm bảo kênh truyền kết nối thu thập các tín hiệu SCADA về TTĐK tin cậy đóng vai trò ngày càng quan trọng khi số lượng các thiết bị tự động hóa (TĐH) đưa vào ngày càng nhiều cùng với việc triển khai mở rộng ứng dụng DMS/DAS trên lưới điện.

 Ngoài kết nối bằng cáp quang, có tới 85% thiết bị trên lưới điện trung thế sử dụng kết nối bằng 3G/4G APN thuộc 2 nhà mạng VNPT và Viettel. Các thiết bị modem được sử dụng từ các hãng khác nhau như Modem F3425, F3436 của Four-Faith; Modem SecFlow-1V.

Kết hợp cùng với hệ thống điều hành SCADA, việc chỉ huy, thao tác vận hành, đóng cắt thiết bị từ xa, Trung tâm điều khiển xa, các TBA 110kV không người trực đã mang lại những hiệu quả thiết thực. Điển hình như hệ thống này giúp giảm 50% nhân lực vận hành, giảm thời gian thao tác vận hành, đóng cắt thiết bị, rút ngắn thời gian bảo trì bảo dưỡng, xử lý sự cố trạm biến áp...

 Nhất là trong điều kiện thời tiết xấu như mưa gió, bão lũ, việc sử dụng hệ thống SCADA để thao tác cắt điện các đường dây, TBA đã rút ngắn thời gian thực hiện cấp điện trở lại cho khách hàng nhanh hơn, ngăn ngừa nguy cơ sự cố gây mất an toàn cho người và thiết bị.

Không dừng lại ở đó, nhằm phát hiện xử lý sự cố kênh truyền và theo dõi trạng thái thiết bị, Phòng Vật tư Công nghệ thông tin phối hợp cùng phòng Điều độ đã xây dựng giải pháp“Quản lý giám sát kênh truyền các thiết bị trên lưới điện trung thế”. Giải pháp thực hiện thiết lập chức năng giám sát có sẵn trên các thiết bị (modem) kết nối với phần mềm giám sát hiện có (PRTG) thông qua giao thức SNMP (Simple Network Management Protocol). Việc giám sát được kết nối trực tiếp bằng địa chỉ IP WAN-APN do nhà mạng cung cấp và cam kết đảm bảo kênh truyền riêng biệt đồng thời được thiết lập chế độ bảo mật tại 2 đầu.

SNMP (Simple Network Management Protocol) là giao thức mạng được dùng để giám sát và quản lý các thiết bị trong mạng giao thức Internet. Thông thường, SNMP được nhúng trong những thiết bị cục bộ, chẳng hạn như router, switch, server, tường lửa hay điểm truy cập không dây cho phép truy cập bằng địa chỉ IP. Giải pháp giám sát thiết bị mạng bằng giao thức mạng SNMP (v2, v3) hỗ trợ nhân viên vận hành có thể thiết lập quản lý giám sát các thiết bị truyền thông trên lưới thông qua phần mềm giám sát PRTG hiện có sẵn để thiết lập giám sát các thiết bị theo từng đơn vị.

Qua log người vận hành có thể khai thác tối đa các sự kiện từ các thiết bị truyền thông và mang lại nhiều lợi ích có thể kể đến như: Thiết kế quản lý đơn giản, có thể dễ dàng triển khai trên mạng do không yêu cầu cấu hình lâu; SNMP được hỗ trợ trong hầu hết các sản phẩm thiết bị truyền thông của các nhà sản xuất thiết bị phần cứng và các thiết bị modem hiện có trên lưới; Khả năng mở rộng tốt, cho phép cập nhật giao thức một cách dễ dàng để đáp ứng nhu cầu trong tương lai; Hoạt động dựa trên giao thức truyền tải UDP, do đó tiêu tốn ít tài nguyên hơn…

Thông qua các công cụ giám sát như PRTG, SNMP cung cấp một số tính năng cho người vận hành để chủ động trong công tác quản lý theo dõi chất lượng mạng, tình trạng hoạt động của thiết bị như: Cảnh báo và thông báo sự kiện từ thiết bị, cung cấp thông tin thời gian thực về các trạng thái kết nối để có phản ứng kịp thời.

Ngoài ra, người vận hành thực hiện kiểm tra kết hợp công cụ (tool) phân tích dữ liệu trạng thái kênh trên phần mềm SCADA trung tâm SP5 để có phương án tối ưu cùng các nhà mạng khi có hiện tượng mất giám sát kênh từ thiết bị về trung tâm. Công cụ giám sát phân tích chất lượng kênh truyền kết nối về SP5 được xây dựng để thu thập dữ liệu lịch sử HIS của SP5, tính toán số lần mất và có kết nối. Công cụ sẽ thực hiện hỗ trợ đánh giá tình trạng kênh truyền của thiết bị tốt, xấu hoặc không ổn định dựa trên các điều kiện đã đặt ra. Do đó, Giải pháp này giúp cho công việc giám sát kênh truyền trở nên dễ dàng, nhanh, hiệu quả, chính xác và giảm thiểu các lỗi chủ quan do con người gây ra.

VŨ DUYÊN