Giá lợn hơi đang giảm mạnh những ngày qua?

          Nhắc lại vấn đề khủng hoảng của thị trường lợn thịt mấy năm qua, có thể nói đó là chuyện chưa từng xảy ra đối với một nước nông nghiệp phát triển như Việt Nam. Giá lợn tăng cao đã tạo thành phản ứng dây chuyền, khiến hàng loạt thực phẩm khác tăng theo, tạo ra một môi trường kinh doanh nhiều bất cập so với kết cấu truyền thống.

Có những thời điểm giá lợn thịt trở thành đề tài làm nóng cả nghị trường Quốc hội, mức độ nghiêm trọng đến nỗi, Thủ tướng Chính phủ rất nhiều lần đã phải trực tiếp chỉ đạo, điều hành mặt hàng này.

Trong thời gian dài, giá lợn tăng quá cao đã tác động mạnh mẽ tới an sinh xã hội, khi sản phẩm này là một trong những thành phần chính trong cơ cấu bữa ăn của người dân.

Trước tình trạng này, nhiều giải pháp đã được đưa ra như việc tăng cường nhập khẩu nguồn thịt, nguồn giống từ nước ngoài, tập trung cao cho tái tạo các đàn lợn trong nước, kiên quyết xử lý các hành vi lũng đoan thị trường…

Trên cơ sở đó, Việt Nam tiến hành nhập khẩu số lượng lớn, bao gồm thịt đông lạnh từ châu Âu, lợn giống, lợn sữa tái tạo đàn và lợn sống để giết mổ từ các nước trong khu vực như Thái Lan, Lào, Camphuchia...

Chính vì vậy, khoảng một năm trở lại đây thị trường lợn thịt đã vận động tương đối ổn định, giá bán giảm đáng kể so với mấy năm trước đó.

Đáng chú ý, theo những thông tin từ phương tiện truyền thông, giá lợn hơi đang thu hút sự quan tâm của ngành chăn nuôi khi giảm sâu xuống dưới 55 nghìn đồng/kg mấy ngày qua, khiến nhiều chủ trang trại đang phải bù lỗ mà vẫn gặp khó khăn trong tiêu thụ?

Nhưng kết quả khảo sát tại thị trường Hải Phòng cho thấy, giá bán lẻ thịt lợn vẫn rất cao so với mức giá lợn hơi nêu trên. Cụ thể tại khu vực chợ truyền thống, giá cao nhất thuộc về các loại sườn thăn, ba chỉ ngon với mức bình quân 150 nghìn đồng/kg; thịt nạc thăn – mông – vai bình quân 135 nghìn đồng/kg; các loại thịt khác từ 110 nghìn đồng đến 120 nghìn đồng/kg. Còn tại các siêu thị và cửa hàng chuyên doanh theo mô hình hiện đại, thì mức giá bán lẻ còn cao hơn.

Theo một tiểu thương ở chợ Con, tính theo tỷ lệ giữa lợn thịt và lợn hơi từ trước đến nay, nếu giá lợn hơi được bán dưới 55 nghìn đồng/kg, thì giá thịt đã pha lọc cao nhất sẽ không vượt quá 100 ngìn đồng/kg, nhưng hiện giá thịt pha lọc vẫn cao như nêu trên, còn thịt lợn móc hàm tại các lò mổ (chưa pha lọc) vẫn trên 90 nghìn đồng/kg, tương ứng với mức giá lợn hơi khoảng 70 nghìn đồng/kg.

Dẫn đến nghịch lý này, theo một số tiểu thương  thì rất có thể chi phí giá thành tính đến đầu ra bán lẻ của thịt lợn đã bị đội lên ở khâu lưu thông, do tác động của đại dịch Covid-19. Mặt khác, bên cạnh những khó khăn trong mua bán, trao đổi và vẫn chuyển, hiện sức tiêu thụ lợn thịt cũng đang giảm rất sâu do hệ thống dịch vụ ăn uống và nhiều kênh tiêu thụ khác đang phải ngưng trệ hoạt động.

Giá bán lẻ thịt lợn tại thị trường Hải Phòng vẫn khá cao

          Không dừng ở đó, trong điều kiện thời tiết vô cùng nắng nóng của mùa hè năm nay, thịt lợn bán ngoài chợ truyền thống nhanh chóng ôi oai, giảm chất lượng, làm khó cả người mua và người bán. Vì điều này, đồng thời để giảm chi phí, số lượng người sử dụng thực phẩm đông lạnh cũng tăng lên, và thêm một nghịch lý nữa khi một số siêu thị vừa qua cũng đồng loạt tăng giá mặt hàng này.

Ngoài thịt lợn có nguồn gốc từ châu Âu được bán bình quân trên 120 nghìn đồng/kg, các loại thịt trâu, thịt bò đông lạnh nhập khảu đều tăng khoảng 10%, đùi gà nhập từ Mỹ tăng tới 20%... Tuy nhiên, rất có thể  giá thực phẩm nhập khẩu tăng cũng một phần do kênh thương mại quốc tế bị tác động của dịch bệnh Covid-19?

Trở lại với thông tin giá lợn hơi đang giảm sâu. Theo tính toán của một chủ trang trại chăn nuôi có nhiều năm nuôi thả lơn đàn, hiện chi phí giá thành cho 1kg lợn hơi khoảng từ 50 nghìn đồng đến 55 nghìn đồng/kg.

Trong đó đáng chú ý là tỷ lệ giá thức ăn chăn nuôi chiếm khá cao trong cơ cấu giá thành, vì từ đầu năm 2021 đến nay giá thức ăn chăn nuôi đã có mấy đợt tăng và hiện vẫn đang rất cao.

Nhưng vấn đề ở chỗ, trong nhiều năm liền mức bán lẻ thịt lợn chỉ cao hơn bình quân khoảng 1,7 lần so với giá lợn hơi xuất chuồng, còn hiện biên độ này đã tăng lên hơn 2 lần, tạo ra nghịch lý mới đối với thị trường lợn thịt nói chung.

Trước thực trạng này, có ý kiến cho rằng cần phải có sự can thiệp từ chính sách, để ngăn sự độc quyền hoặc lũng đoạn (nếu có) để đưa thịt trường lợn thịt về đúng quỹ đạo. Nhưng cũng có quan điểm cho rằng trong nền kinh tế thị trường, cốt lõi phải vận động theo quy luật cung - cầu, nên không có cơ sở để “xử lý” mảng trung gian phân phối mặt hàng này.

Vấn đề đặt ra là, cần “bắt” đúng bệnh, xác định rõ trách nhiệm và các yếu tố tác động của thị trường mới có thể đưa ra giải pháp tích cực. Có thể nói, thời gian qua chúng ta chưa thực sự làm tốt điều này, thậm chí có phần sốt sắng nên hiệu quả không đạt như mong muốn.

          Dù nói gì, ngoài giá trị là một lợi thực phẩm phổ biến bậc nhất, lợn thịt cũng là một sản phẩm nông nghiệp tạo ra nhiều việc làm xã hội và giá trị thặng dư cho ngành kinh tế.

Trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 còn hết sức phức tạp, môi trường sản xuất kinh doanh còn nhiều khó khăn, rất cần những giải pháp thiết thực để chấm dứt cuộc khủng hoảng “lợn thịt” vốn chưa từng có trong tiền lệ.

          Lê Minh Thắng