Cách đây hơn 2 năm, vào ngày 19/3/2021, UBND thành phố Hải Phòng đã ban hành Kế hoạch số 71/KH-UBND về thực hiện Chương trình mở rộng tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh, tật trước sinh và sơ sinh đến năm 2030 trên toàn địa bàn thành phố. Chương trình ngay sau đó đã được triển khai đồng bộ, rộng khắp tại 100% quận, huyện với những kết quả cao so với cả nước.

Cụ thể, năm 2023, tỷ lệ các bà mẹ mang thai được sàng lọc trước sinh đạt 70%; trẻ em mới sinh được sàng lọc sơ sinh đạt 65,2%; nam, nữ thanh niên được tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn đạt 65%. Kết quả trên đã góp phần quan trọng nâng cao chất lượng dân số và chất lượng cuộc sống của người dân thành phố.

Đặc biệt vào đầu tháng 7 này, Sở Y tế tổ chức Hội thảo chuyên đề tầm soát, chẩn đoán, điều trị bệnh tật trước và sau sinh thu hút gần 100 đại biểu đại diện cho các sở, ngành, đoàn thể, đơn vị liên quan, cơ sở y tế. Tại đây, các đại biểu đã cùng thảo luận để tìm ra các giải pháp khắc phục các vướng mắc, khó khăn nhằm phấn đấu hoàn thành tốt các yêu cầu, nhiệm vụ đề ra từ nay đến năm 2025, 2030 bao gồm: Đẩy mạnh tuyên truyền, vận động phụ nữ trong độ tuổi khám sức khỏe trước khi kết hôn, thực hiện sàng lọc trước sinh và sàng lọc sơ sinh;  vận động đoàn viên, thanh niên khám sức khỏe trước khi kết hôn, thực hiện sàng lọc trước sinh, sơ sinh; Chương trình “Tầm soát, chẩn đoán, điều trị bệnh, tật trước sinh và sơ sinh” tại Bệnh viện Phụ sản; tiếp nhận, điều trị các bệnh lý được phát hiện thông qua sàng lọc sơ sinh tại Bệnh viện Trẻ em; đào tạo về sàng lọc trước sinh, sơ sinh, khám sức khỏe trước hôn nhân; quản lý chuyên môn, kĩ thuật về khám sức khỏe trước hôn nhân cho thanh niên, chăm sóc bà mẹ mang thai, sức khỏe trẻ sơ sinh v.v…

Mới đây nhất, ngày 7/7, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình ( Sở Y tế) phối hợp Trung tâm Y tế huyện Kiến Thụy tổ chức truyền thông tư vấn, khám sức khỏe trước hôn nhân cho nhóm đối tượng là nam, nữ thanh niên trong độ tuổi chuẩn bị kết hôn; nhóm có nguy cơ cao về gen di truyền và làm việc trong môi trường độc hại; nhóm thuộc diện chính sách, hộ nghèo, cận nghèo, hoàn cảnh khó khăn…

Buổi truyền thông đã giúp các bạn trẻ hiểu rõ lợi ích và tầm quan trọng của việc tham gia tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn cũng như có thêm kiến thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình; làm mẹ an toàn và chăm sóc trẻ sơ sinh; phòng tránh viên nhiễm đường sinh sản, các bệnh lây truyền qua đường tình dục thường gặp và HIV/AIDS; những vấn đề về tình dục và sức khỏe tình dục.

Chị L. T.C., xã Đông Phương (huyện Kiến Thụy) chia sẻ, nhờ thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng và sự tư vấn của y bác sĩ, tôi đã biết những việc cần làm trước khi kết hôn và mang thai. Ngoài tiêm ngừa vắc xin trước khi mang thai giúp mẹ và bé tránh khỏi nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm; tôi còn kiểm tra tình trạng sức khỏe, khả năng sinh sản nhằm tránh các bệnh lý, dị tật bẩm sinh cho con sau này. Chồng sắp cưới của tôi cũng ủng hộ nên cả hai đều đi khám.

Khi khám sức khỏe trước kết hôn, các cặp đôi sẽ được kiểm tra về sức khỏe tổng quát, sức khỏe tâm thần và các vấn đề về sức khỏe sinh sản giúp tìm ra các bệnh lý truyền nhiễm (viêm gan B, C, giang mai...), đặc biệt là các bệnh lý di truyền; cách phòng ngừa dị tật bẩm sinh cho thai nhi, những kiến thức cơ bản để chuẩn bị mang thai an toàn...

Trưởng phòng Dân số -Truyền thông và giáo dục sức khỏe (Trung tâm Y tế huyện Kiến Thuỵ) Nguyễn Thị Nga cho biết, Việc tham gia tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn có ý nghĩa và lợi ích rất lớn đối với nam, nữ thanh niên trước khi kết hôn. Tham gia tư vấn, khám sức khỏe tiền hôn nhân không chỉ đơn thuần là thể hiện sự quan tâm đến sức khỏe của bản thân, mà còn là thể hiện trách nhiệm đối với người sẽ là chồng/vợ của mình, tương lai của con cái sau này và trách nhiệm với xã hội, vì đây là hình thức sàng lọc bước một trong việc nâng cao chất lượng dân số. Ngoài ra, đây còn là giải pháp giúp giữ gìn hạnh phúc gia đình, chuẩn bị cho các cặp đôi sắp cưới những kiến thức hữu ích cần thiết và tâm lý vững vàng cho đời sống tình dục, tránh được tình trạng rối loạn cảm xúc, lo lắng, nghi ngờ nhau hay không thỏa mãn trong quan hệ vợ chồng. Người được tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn còn được hướng dẫn các biện pháp kế hoạch hóa gia đình phù hợp nhất, kiểm soát việc mang thai và sinh nở, tránh tình trạng nạo phá thai do mang thai ngoài ý muốn.

Bác sĩ Phạm Thị Duyên, Phó trưởng khoa Chăm sóc sức khỏe sinh sản (Trung tâm Y tế huyện Kiến Thụy) chia sẻ, tốt nhất các cặp đôi nên đi tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn tối thiểu là 3 - 6 tháng để có nhiều thời gian chuẩn bị hơn. Tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn sẽ giúp người chuẩn bị kết hôn có những kiến thức hữu ích nhất để khởi đầu cho một cuộc sống hôn nhân và tình dục khỏe mạnh, an toàn.

Việc tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn mang lại nhiều lợi ích như: Giúp tầm soát sớm và điều trị kịp thời các bệnh về sức khỏe sinh sản và khả năng mang thai; giúp phòng ngừa, phát hiện sớm bệnh tật trong đó có bệnh lây nhiễm qua đường tình dục, từ đó có phương pháp điều trị kịp thời, tránh ảnh hưởng tới đời sống tình dục của các cặp vợ chồng sau này. Đồng thời, việc khám sức khỏe trước kết hôn sẽ giúp các cặp đôi dự phòng và điều trị những bệnh lý tiềm ẩn, giúp cho việc mang thai và sinh nở về sau được suôn sẻ; kiểm tra khả năng sinh sản ở các cặp vợ chồng, điều trị sớm một số bệnh có khả năng gây ảnh hưởng đến việc mang thai và sinh con; giúp tránh được một số dị tật bẩm sinh cho con cái trong tương lai.

Ngày Dân số Thế giới là một sự kiện thường niên diễn ra vào ngày 11/7 hằng năm, nhằm nâng cao nhận thức của toàn thế giới về các vấn đề dân số toàn cầu. Đây cũng là dịp để nhân loại tự hào về những thành tựu trong lĩnh vực dân số, chăm sóc sức khoẻ, bình đẳng giới, bảo vệ môi trường, cải thiện đời sống, nâng cao chất lượng dân số và tuổi thọ của người dân, góp phần phát triển đất nước.

VŨ DUYÊN