18-5: Ngày tôn vinh những người làm khoa học

Cách đây 60 năm, tại Đại hội Đại biểu Hội Phổ biến khoa học và kỹ thuật Việt Nam toàn quốc lần thứ nhất (tiền thân của Liên hiệp các Hội Khoa học và kỹ thuật Việt Nam), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ đến dự và chúc mừng.

Tại sự kiện, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có bài phát biểu, tổng kết những luận điểm quan trọng nhất về phát triển khoa học và công nghệ (KH&CN). Người khẳng định: “Chúng ta đều biết rằng trình độ KH&CN của ta hiện nay còn thấp kém. Lề lối sản xuất chưa cải tiến được nhiều. Cách thức làm việc còn nặng nhọc. Năng suất lao động còn thấp... Nhiệm vụ của khoa học là ra sức cải biến những cái đó... Khoa học phải từ sản xuất mà ra và phải trở lại phục vụ sản xuất, phục vụ quần chúng, nhằm nâng cao năng suất lao động và không ngừng cải thiện đời sống của nhân dân, bảo đảm cho chủ nghĩa xã hội thắng lợi... Các cô, các chú phải ra sức đem hiểu biết khoa học và kỹ thuật của mình truyền bá rộng rãi trong nhân dân lao động, để nhân dân thi đua sản xuất nhiều, nhanh, tốt, rẻ...”.

Đến ngày 18-6-2013, tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XIII, Luật KH&CN được thông qua, thống nhất chọn ngày 18-5 hàng năm là Ngày KH&CN Việt Nam. Đây là ngày hội để tôn vinh những người làm khoa học, giới thiệu các kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, thúc đẩy ứng dụng KH&CN vào sản xuất.

10 năm qua, ngày 18-5 được ngành Khoa học tổ chức hàng trăm nghìn sự kiện để nâng cao nhận thức và khơi dậy niềm tự hào về trí tuệ Việt Nam, tinh thần đam mê lao động sáng tạo trong các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ Việt Nam trong xây dựng và phát triển đất nước.

Khoa học và công nghệ đồng hành trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước

KH&CN đã có những đóng góp thiết thực trong công cuộc xây dựng, phát triển đất nước và thành phố Hải Phòng. Đặc biệt, khi cả nước đang căng mình phòng, chống dịch COVID-19, ngành KH&CN đã huy động lực lượng đông đảo các chuyên gia, nhà khoa học hàng đầu ở Việt Nam và doanh nghiệp triển khai theo quy trình, đặc biệt các nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia nghiên cứu về đặc điểm dịch tễ học, chế tạo bộ KIT phát hiện SARS-CoV-2, xây dựng phác đồ điều trị, sản xuất vắc xin phòng COVID-19, sản xuất kháng thể đơn dòng, robot và máy thở phục vụ tình huống ứng phó với các cấp độ dịch bùng phát...

Trong ứng dụng công nghệ thông tin kiểm soát dịch bệnh và hỗ trợ điều trị, toàn ngành đã phát huy nền tảng của Hệ tri thức Việt số hóa trong phòng, chống dịch COVID-19; phối hợp với các Bộ, ngành xây dựng bản đồ vùng dịch sử dụng Vmap, phát hiện những người có nguy cơ lây nhiễm tại các điểm du lịch, xây dựng phần mềm khai báo y tế, đồng thời đã triển khai miễn phí ứng dụng Microsoft Teams - nền tảng hỗ trợ dạy học trực tuyến và tương tác trực tuyến trong lĩnh vực y tế và giáo dục trên diện rộng...

Ở lĩnh vực nông nghiệp, với việc ứng dụng công nghệ Blockchain, phân tích dữ liệu lớn (Big data analytic), Internet kết nối vạn vật (Internet of Things), các nhiệm vụ KH&CN đã góp phần phát triển nền nông nghiệp chính xác của Việt Nam. Các công nghệ trên đã được ứng dụng trong quản lý chuỗi sản xuất sản phẩm nông sản của Việt Nam như mật ong, hạt tiêu...; quản lý quá trình nuôi cá tra công nghiệp; xác định các thông số về đất, hỗ trợ xây dựng cơ sở dữ liệu đất phục vụ phát triển nông nghiệp.

Lĩnh vực công nghệ cao, các chương trình KH&CN đã xây dựng nền tảng mở nhận dạng tiếng nói tiếng Việt từ vựng lớn; phát triển hệ thống dịch đa ngữ giữa tiếng Việt và một số ngôn ngữ khác; ứng dụng trí tuệ nhân tạo và điện toán đám mây trong nhận dạng, phân tích dữ liệu lớn hình ảnh từ hệ thống camera quan sát nhằm hỗ trợ phát hiện các đối tượng, sự kiện bất thường trong xã hội…

Khoa học và công nghệ là động lực phát triển thành phố Hải Phòng

Riêng đối với thành phố Hải Phòng, năm 2022 hoạt động KH&CN của thành phố gặp nhiều khó khăn trong quá trình triển khai các nhiệm vụ do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 trong những tháng đầu năm.

Tuy nhiên, khắc phục khó khăn thành phố đã chủ động, tích cực, đẩy mạnh triển khai nhiều biện pháp đảm bảo hiệu quả, chất lượng hoạt động quản lý nhà nước về KH&CN. Bộ máy của các cơ quan quản lý nhà nước về KH&CN của thành phố - Sở Khoa học và Công nghệ Hải Phòng được kiện toàn, sắp xếp tinh gọn, hiệu quả. Vai trò của KH&CN đối với phát triển kinh tế - xã hội của thành phố năm 2022 tiếp tục được khẳng định, tỷ trọng năng suất các yếu tố tổng hợp (TFP) đóng góp vào GRDP đạt 42,3% (năm 2021 đạt 41%).

Hoạt động khoa học và công nghệ của thành phố có nhiều kết quả nổi bật, Hải Phòng tiếp tục trở thành điểm sáng trong các địa phương trong hoạt động phát triển Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, trong hoạt động mở rộng hợp tác về khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo với các địa phương trong và ngoài vùng Đồng bằng Sông Hồng.

Các hoạt động phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại thành phố được thực hiện dưới nhiều hình thức phong phú, đa dạng, tạo môi trường ươm tạo, thúc đẩy các hoạt động khởi nghiệp cho các doanh nghiệp trẻ. Các hoạt động như: Tuần lễ đổi mới sáng tạo và Ngày hội khởi nghiệp với nhiều sự kiện thu hút hàng nghìn lượt người đăng ký tham dự; hỗ trợ phát triển các dự án và ươm tạo ý tưởng khởi nghiệp; cấp giấy chứng nhận Doanh nghiệp khoa học và công nghệ cho 15 doanh nghiệp, tổ chức Chợ công nghệ và thiết bị với 42 gian hàng trực tiếp và 302 gian hàng trực tuyến…là những hoạt động tạo ra những hiệu ứng tích cực, lan tỏa tinh thần khởi nghiệp sáng tạo trong cộng đồng doanh nghiệp thành phố, hỗ trợ thiết thực cho sự phát triển của doanh nghiệp.

Nhiều mô hình ứng dụng KH&CN vào sản xuất và đời sống đã đem lại hiệu quả thiết thực như: Sáng kiến cải cách hành chính góp phần xây dựng nền hành chính hiện đại theo hướng công khai, minh bạch nâng cao sự hài lòng của người dân thông qua việc xây dựng Trung tâm điều hành IOC, ứng dụng “Hồng Bàng smart”, xây dựng kỳ họp HĐND không giấy tờ; Giải pháp thu lệ phí, lệ phí theo tháng bằng hình thức chuyển khoản trực tuyến khi thực hiện quy trình thủ tục cấp phép vào, rời cảng bến thủy nội địa đối với phương tiện thủy phi cơ...

Đặc biệt, lần đầu tiên, thành phố đã ký kết Chương trình phối hợp hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo giai đoạn 2022 – 2025, định hướng đến năm 2030 với Bộ Khoa học và Công nghệ với các nội dung, nhiệm vụ, giải pháp cụ thể, làm nền tảng, định hướng cho hoạt động khoa học và công nghệ của thành phố trong các năm tiếp theo.

Có thể thấy, thành phố đang hướng tới mục tiêu xác định KH&CN và đổi mới sáng tạo thực sự là động lực để phát triển kinh tế - xã hội của thành phố, để Hải Phòng trở thành thành phố đi đầu cả nước trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa. 

Qua đó đã góp phần khơi dậy tinh thần đam mê lao động sáng tạo, nghiên cứu khoa học trong mọi tầng lớp Nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ, góp phần xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ KH&CN trong tương lai; nâng cao văn hoá đổi mới sáng tạo trong hoạt động nghiên cứu, sản xuất kinh doanh nhằm tạo ra động lực tăng trưởng mới cho xã hội.

TÚ QUYÊN

• Hiệu quả phong trào sáng tạo, phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật trên địa bàn thành phố Hải Phòng
• Đổi mới sáng tạo thúc đẩy phát triển doanh nghiệp Hải Phòng