Đồng chí Lê Hồng Phong tên thật là Lê Huy Doãn, sinh ngày 6-9-1902 tại xóm Đông Cửa, thôn Đông Thông, tổng Thông Lạng (nay là xã Hưng Thông, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An). Sinh ra và lớn lên ở một vùng quê có truyền thống yêu nước, tận mắt chứng kiến cảnh đất nước lầm than, người dân nô lệ, Lê Hồng Phong đã sớm nuôi trong mình tư tưởng yêu nước và ý chí làm cách mạng.

          Năm 16 tuổi, Lê Hồng Phong phải rời quê xuống Vinh xin làm công nhân tại Nhà máy diêm Bến Thủy. Trước cuộc sống lầm than của những người lao động, Lê Hồng Phong cùng với người bạn thân của mình là Phạm Thành Khôi (tức Phạm Hồng Thái) đã vận động công nhân đứng lên đấu tranh đòi quyền lợi và phản đối chính sách hà khắc của giới chủ. Sau sự kiện này, Lê Hồng Phong bị đuổi việc. Cuối năm 1923, Lê Hồng Phong bí mật sang Xiêm (Thái Lan) gặp các nhà yêu nước Việt Nam.

          Năm 1924, sang Quảng Châu (Trung Quốc) gia nhập nhóm Tâm Tâm xã, sau đó gặp lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc, được Người giác ngộ cách mạng thoe tư tưởng Cộng sản. Năm 1925, Lê Hồng Phong gia nhập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, tham gia lớp huấn luyện cán bộ cách mạng do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc tổ chức. Bắt đầu từ đây, cuộc đời và sự nghiệp của đồng chí Lê Hồng Phong đã gắn liền với phong trào cộng sản quốc tế và sự nghiệp cách mạng Việt Nam.

          Có thể nói, cuộc gặp gỡ giữa lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc với Lê Hồng Phong đã mở ra bước ngoặt trong cuộc đời hoạt động cách mạng của người thanh niên xứ Nghệ. Đồng chí thuộc thế hệ cán bộ đầu tiên được lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc trực tiếp tuyển chọn, huấn luyện và đào tạo, được nghe những bài giảng đầu tiên về lịch sử phong trào cách mạng quốc tế và cách mạng giải phóng dân tộc, về những nguyên lý của Chủ nghĩa Mác-Lênin...

          Những bài học đó đã dẫn dắt và nâng tầm nhận thức của Lê Hồng Phong, từ một thanh niên giàu lòng yêu nước trở thành người cộng sản và là một học trò xuất sắc của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc. Đồng chí được tin tưởng vào những trường đào tạo cán bộ cao cấp của Trung Hoa và Liên Xô, được học tập toàn diện về quân sự và chính trị tại Trường Quân sự Hoàng Phố, Trường Hàng không ở Quảng Châu, Trường Lý luận quân sự và đào tạo phi công của lực lượng không quân Xô-viết,. Trong 3 năm (1928-1931), Lê Hồng Phong học tại Trường Đại học Phương Đông và hoàn thành xuất sắc chương trình, được chuyển tiếp làm nghiên cứu sinh.

          Lê Hồng Phong luôn hòa mình vào phong trào cộng sản, trư­­ớc khi trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Đông Dương, đồng chí đã gia nhập Đảng Cộng sản Trung Quốc và Đảng Cộng sản Nga. Là đảng viên của 3 Đảng cộng sản, đồng chí được giao nhiệm vụ liên lạc giữa Đảng Cộng sản Đông Dương với Quốc tế Cộng sản. Tháng 6-1934, đồng chí Lê Hồng Phong tổ chức Hội nghị cán bộ của Đảng ở Ma Cao (Trung Quốc) và thành lập Ban lãnh đạo hải ngoại của Đảng để tổ chức lại các cơ sở Đảng và chuẩn bị những điều kiện cho việc triệu tập Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ nhất của Đảng.

          Từ thực tiễn hoạt động và những đóng góp to lớn trong việc khôi phục và phát triển phong trào cách mạng Việt Nam những năm 1932-1935, đồng chí Lê Hồng Phong được mời tham dự Đại hội VII Quốc tế Cộng sản và được bầu làm Ủy viên Ban Chấp hành Quốc tế Cộng sản. Từ ngày 27 đến 31-3-1935, Đại hội đại biểu lần thứ nhất của Đảng Cộng sản Đông D­­ương đ­ư­ợc tổ chức, đồng chí Lê Hồng Phong được Đại hội tín nhiệm bầu làm Tổng Bí thư­­ của Đảng.

          Từ đây, Tổng Bí thư Lê Hồng Phong gánh vác trách nhiệm lớn lao, tập trung vào nhiệm vụ khôi phục Đảng và phong trào cách mạng ở Việt Nam. Tháng 7-1936, tại Thượng Hải (Trung Quốc), đồng chí đã triệu tập và chủ trì Hội nghị Trung ương bổ sung Nghị quyết Đại hội lần thứ I. Tháng 11-1937, đồng chí Lê Hồng Phong về nước và bí mật hoạt động tại Sài Gòn, trực tiếp cùng Trung ương Đảng chỉ đạo phong trào cách mạng trong tình hình mới. Tháng 3-1938, đồng chí tham dự Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng, góp phần vào việc thành lập Mặt trận Dân chủ thống nhất Đông Dương.

          Ngày 22-6-1939, đồng chí Lê Hồng Phong bị thực dân Pháp bắt lần thứ nhất tại Chợ Lớn, kết án 6 tháng tù giam và 3 năm quản thúc. Ngày 20-1-1940, đồng chí bị thực dân Pháp bắt lần thứ hai, giam tại Khám Lớn, Sài Gòn và đày ra Côn Đảo. Tại đây, biết Lê Hồng Phong là cán bộ lãnh đạo cao cấp của Đảng, thực dân Pháp tìm mọi cách tra tấn, hành hạ. Trước sự độc ác, dã man của kẻ thù, đồng chí vẫn nêu cao chí khí cách mạng, tích cực vận động và chỉ đạo anh em tù đấu tranh chống địch đánh đập, chống lại những luật lệ hà khắc của nhà tù. Do sức khỏe suy kiệt, đồng chí đã trút hơi thở cuối cùng vào trưa ngày 6-9-1942.

          Đồng chí Lê Hồng Phong hy sinh khi mới ở tuổi 40. Với gần 20 năm liên tục hoạt động, cống hiến cho Đảng, cho dân tộc Việt Nam, cho phong trào cộng sản quốc tế, hình ảnh, tên tuổi và sự nghiệp của đồng chí Lê Hồng Phong mãi mãi được khắc ghi trong trái tim, tâm hồn của các thế hệ người Việt Nam hôm nay và mai sau. Tinh thần và sự nghiệp lớn lao của đồng chí Lê Hồng Phong mãi mãi đồng hành với toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta vững bước trên con đường đi lên chủ nghĩa xã hội.

          Kỷ niệm 120 năm ngày sinh (6/9/1902-6/9/2022), đồng thời cũng là kỷ niệm 80 năm ngày mất (6/9/1942-6/9/2022) của đồng chí Lê Hồng Phong, là dịp để chúng ta tưởng nhớ và thành kính tri ân sự đóng góp to lớn của đồng chí  đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Từ đó bồi đắp niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, đồng sức đồng lòng trên con thuyền lịch sử, tiếp tục hướng tới bờ bến vinh quang mà các thế hệ tiền bối cách mạng đã mở.

          Hoàng Minh (tổng hợp)