Luật Căn cước công dân năm 2014 đã được Quốc hội khóa XIII thông qua, đánh dấu bước tiến quan trọng trong công tác lập pháp của Nhà nước, tạo điểu kiện thuận lợi cho việc đi lại, giao dịch của nhân dân, phục vụ yêu cầu nghiệp vụ của Công an, góp phần phòng ngừa, đấu tranh phòng chống tội phạm và các hành vi vi phạm TTATXH. Tuy nhiên, trước đòi hỏi của thực tiễn, Luật Căn cước công dân cần được sử đổi với mục đích để phục vụ giải quyết thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ công trực tuyến; phục vụ phát triển kinh tế - xã hội; phục vụ “công dân số”; hoàn thiện hệ sinh thái phục vụ kết nối, khai thác, bổ sung làm giàu dữ liệu dân cư và phục vụ sự chỉ đạo, điều hành của lãnh đạo các cấp…

Thiếu tướng Nguyễn Quốc Hùng, Cục trưởng Cục Cảnh sát QLHC về TTXH (Bộ Công an) cho biết, đến thời điểm hiện tại, Bộ Công an đã tiến hành cấp hơn 98 triệu số định danh cá nhân cho công dân trên toàn quốc. Đây là cơ sở quan trọng để xác lập danh tính điện tử của công dân, góp phần thực hiện chuyển đổi số quốc gia và đã tiến hành cấp được gần 80 triệu thẻ Căn cước công dân cho người đủ điều kiện cấp thẻ.

Theo Thiếu tướng Nguyễn Quốc Hùng, việc kết nối, khai thác Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư phục vụ nhiều hoạt động như: Kết nối với Cổng dịch vụ công quốc gia, Văn phòng Chính phủ để xác thực số định danh cá nhân, Căn cước công dân, xác thực thông tin chủ hộ, tra cứu thông tin công dân;kết nối với Bảo hiểm xã hội Việt Nam để xác thực thông tin công dân; kết nối với Bộ Tư pháp để thực hiện cấp, hủy số định danh cá nhân cho trẻ em khai sinh; kết nối với Bộ Y tế phục vụ rà soát thông tin tiêm chủng của công dân, nhất là trong công tác phòng chống dịch bệnh Covid-19. Bên cạnh đó, việc cấp số định danh cá nhân, Căn cước công dân còn để kết nối, xác thực với Tập đoàn Điện lực Việt Nam phục vụ công nghiệp ngành Điện; kết nối,xác thực với Ban Cơ yếu Chính phủ phục vụ rà soát thông tin cán bộ Cơ yếu; kết nối với Tổng cục Thuế, Bộ Tài chính xác thực thông tin công dân, thông tin chủ hộ. tra cứu thông tin phục vụ làm sạch dữ liệu ngành Thuế; thử nghiệm dịch vụ xác thực thông tin công dân tại 63 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, phục vụ giải quyết thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ công trực tuyến cho công dân thông qua trục tích hợp quốc gia của Bộ Thông tin và truyền thông.

Tuy nhiên, quá trình thi hành Luật Căn cước công dân năm 2014 đã xuất hiện một số tồn tại và các vấn đề phát sinh, cần phải được xem xét để sửa đổi, bổ sung. Cụ thể là, hiện nay công dân có nhiều loại giấy tờ tùy thân khác nhau như: Thẻ Căn cước công dân, thẻ bảo hiểm y tế, sổ bảo hiểm xã hội, giấy khai sinh, giấy phép lái xe, thẻ học sinh, sinh viên, thẻ hội viên, thẻ hành nghề… Việc có quá nhiều loại giấy tờ khác nhau được cơ quan có thẩm quyền cấp cho công dân gây nhiều khó khăn cho công dân trong việc lưu trữ, sử dụng, nhất là trong việc thực hiện các thủ tục hành chính, sử dụng các tiện ích, dịch vụ công. Điều này không phủ hợp với xu hướng chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động quản lý nhà nước, hoạt động xã hội đang ngày càng phát triển ở nước ta. Trong khi đó, Luật Căn cước công dân không có các quy định về việc khai thác, sử dụng thông tin trên Thẻ Căn cước công dân (bao gồm thông tin về căn cước công dân và thông tin về các giấy tờ khác của công dân được tích hợp vào thẻ căn cước công dân qua chip điện tử và mã QR Code) nên việc phát triển ứng dụng dịch vụ tiện ích trên thẻ căn cước công dân vào dịch vụ dân sự, thực hiện chuyển đổi số cải cách thủ tục hành chính còn gặp nhiều khó khăn, thiếu đồng bộ, thiếu thống nhất; nhiều cơ quan, tổ chức chưa tham gia triển khai vì đây không phải là nội dung được quy định trong luật.

Cùng với đó, theo quy định tại Điều 9, Điều 15, Luật Căn cước công dân (được sửa đổi, bổ sung tại Khoản 1, Điều 37 Luật Cư trú năm 2020) thì thông tin công dân lưu trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu Căn cước công dân chỉ bao gồm một số nhóm thông tin; tuy nhiên qua triển khai Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia, giai đoạn 2022 – 2025, tầm nhìn đến năm 2030, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Đề án 06/CP thì việc mở rộng, tích hợp thêm nhiều thông tin khác của công dân trong cơ sở dữ liệu chuyên ngành vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu Căn cước công dân là rất cần thiết; trực tiếp phục vụ cho việc ứng dụng tiện ích của Thẻ Căn cước công dân, tài khoản định danh điện tử; kết nối, chia sẻ, chứng thực dữ liệu công dân, phân tích, thiết lập bản đồ số dân cư. Do vậy, việc giới hạn các thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu Căn cước công dân theo quy định của Luật Căn cước công dân hiện hành sẽ gây khó khăn cho việc thực hiện Đề án 06/CP của Chính phủ và công cuộc chuyển đổi số quốc gia, nên cần phải được nghiên cứu, xem xét, sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với tình hình mới…

 (Còn nữa)

THẾ KHOA