Lễ hội vật làng Vĩnh Khê có lịch sử lâu đời, gắn liền với tín ngưỡng tôn thờ, tưởng nhớ và tri ân nhị vị Thành Hoàng họ Vũ là Vũ Dao - Vũ Sào (2 vị tướng tài trí mưu lược có công lao lớn giúp vua Trần Nhuệ Tông diệt giặc cứu nước) và thờ danh tướng Phạm Tử Nghi người làng Niệm Nghĩa, huyện An Dương, thuộc phủ Kinh Môn xưa.

Phong trào võ vật do 2 vị tướng Vũ Dao và Vũ Sào nhằm tuyển mộ người tài, rèn luyện quân sỹ đã ăn sâu vào đời sống nhân dân trong làng và đã đựơc duy trì từ đời này qua đời khác.

Để tưởng nhớ công lao của các vị Thành Hoàng cũng như giáo dục truyền thống yêu nước, khích lệ tinh thần thượng võ của dân tộc, vào ngày Mùng 7 tháng Giêng hàng năm, nhân dân làng Vĩnh Khê tổ chức lễ hội làng và lễ hội vật truyền thống trước cửa sân đình.

Theo các nhà nghiên cứu văn hóa, nét độc đáo riêng biệt của hội vật truyền thống làng Vĩnh Khê nằm ở thể lệ thi đấu không theo bất cứ một quy chuẩn sẵn có nào mà hoàn toàn theo lệ làng quy định và được lưu truyền đến ngày nay.

Cụ thể, các đô vật tham gia thi đấu với nhau sẽ không tính hạng cân, lứa tuổi; các đô vật sẽ thi đấu trong 3 hiệp với thời gian mỗi hiệp bằng nhau để phân thắng bại.

Trong trường hợp kết thúc 3 hiệp thi đấu vẫn không phân được thắng bại thì các đô vật sẽ bước tiếp vào hiệp phụ, hiệp phụ có thời gian được ấn định cụ thể.

Như vậy, các đô vật tham gia hội vật truyền thống làng Vĩnh Khê sẽ không tính điểm và buộc phải phân thắng – thua tuyệt đối. Người được coi là thắng tuyệt đối là khi hạ được đối thủ ở tư thế hai vai, một bên mông hoặc 2 mông và 1 vai chạm thảm cùng lúc trong khoảng thời gian nhất định.

Với bề dày lịch sử gần 700 năm, năm 2018, Lễ hội vật làng Vĩnh Khê được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.

Tham gia Lễ hội vật làng Vĩnh Khê năm Ất Tỵ 2025 này có sự tham gia của 10 đội tuyển với 40 vận động viên đến từ Đội tuyển Vật Hải Phòng; các trung tâm thể dục thể thao (TDTT) đào tạo vận động viên quận, huyện và đặc biệt hơn là có sự tham gia của các đô vật thuộc Đội tuyển Vật các tỉnh, thành trong cả nước như Hà Nội, Bắc Ninh, Ninh Bình.

Cơ cấu giải năm nay tiếp tục được chia làm 2 giải: giải Trung tâm thể dục thể thao các tỉnh, thành phố và giải các CLB, Trung tâm TDTT các quận, huyện trong thành phố Hải Phòng với tổng giá trị các giải thưởng lên tới gần 100 triệu đồng. 

Sau 1 ngày thi đấu và trải qua những hiệp đấu gay cấn, quyết liệt, đô vật Vũ Tiến Dũng và đô vật Ngô Việt Hoàng cùng của đoàn Hải Phòng bước vào thi đấu trận chung kết giải các tỉnh, thành phố.

Kết quả, đô vật Vũ Tiến Dũng đã xuất sắc giành chiến thắng để lên ngôi vô địch với phần thưởng 20 triệu đồng, còn đô vật Ngô Việt Hoàng nhận giải Nhì với phần thưởng 15 triệu đồng. Các đô vật Hán Văn Dũng của Bắc Ninh và Nguyễn Văn Bảo của Hà Nội cùng nhận giải Ba với phần thưởng 5 triệu đồng từ Ban Tổ chức. 

Ở trận chung kết giải các quận, huyện của Hải Phòng, đô vật Trương Tiến Huy của quận An Dương đã xuất sắc giành chiến thắng trước đô vật Vũ Ngọc Sơn của huyện An Lão với phần thưởng 20 triệu đồng, đô vật Vũ Ngọc Sơn của huyện An Lão nhận giải nhì với phần thưởng 15 triệu đồng từ Ban Tổ chức; các đô vật Vũ Minh Tú của huyện Tiên Lãng và Nguyễn Văn Dũng của huyện An Lão cùng nhận giải Ba với phần thưởng 5 triệu đồng. 

Theo đồng chí Nguyễn Văn Toản, Trưởng Phòng Kinh tế quận An Dương – Trưởng Ban trọng tài Hội vật làng Vĩnh Khê, nét riêng nữa mà lễ hội này thu hút được các đô vật chuyên nghiệp từ khắp cả nước tham dự là giải thưởng thường khá lớn.

Ngoài giải thưởng của Ban Tổ chức, các đô vật còn được nhận sự ủng hộ, thưởng nóng của khán giả cho những trận đấu, đô vật thi đấu hay. Để có nguồn kinh phí phục vụ lễ hội, địa phương đã làm tốt công tác xã hội hóa, vận động các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân, hộ gia đình quyên góp ủng hộ.

Ông Nguyễn Văn Choang, Bí thư Chi bộ Tổ dân phố Vĩnh Khê cho biết: Nét văn hóa truyền thống mang đậm tinh thần thượng võ của dân tộc này đã và đang được quận An Dương, phường An Đồng chú trọng bảo tồn, phát huy. Tại địa phương đã thành lập Câu lạc bộ Võ vật Vĩnh Khê là nơi sinh hoạt, rèn luyện của thanh niên địa phương, những người yêu thích bộ môn vật.

Qua đó phát triển mạnh mẽ phong trào thể dục thể thao ở địa phương, đặc biệt là môn vật, xây dựng thành bộ môn thế mạnh của An Đồng nói riêng và của An Dương nói chung. Đây cũng là một trong những giải pháp để tiếp tục bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của địa phương, tinh thần thượng võ của dân tộc.

Người dân Vĩnh Khê, phường An Đồng vẫn luôn tự hào về tinh thần thượng võ Hội vật làng Vĩnh Khê. Cũng từ lễ hội này, làng Vĩnh Khê đã cung cấp nhiều đô vật giỏi, giành thứ hạng cao trong phong trào thể dục thể thao của quận và thành phố.

Sau đây là hình ảnh những pha đánh vật đẹp mắt tại giải:

Đoàn Lanh