Đầu năm 2025, nhiều người dân, du khách háo hức đến với các lễ hội truyền thống của thành phố Cảng. Trong đó, có Lễ hội truyền thống nữ tướng Lê Chân được tổ chức trong 3 ngày từ 6-8/3/2025, tại các địa điểm: Tượng đài Nữ tướng Lê Chân; Di tích lịch sử - văn hóa quốc gia Đền Nghè; Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia Đình An Biên.

Theo đồng chí Phạm Việt Anh, Phó Chủ tịch UBND quận Lê Chân, Lễ hội truyền thống Nữ tướng Lê Chân năm 2025 là sự kiện được quận Lê Chân tổ chức hàng năm nhằm phát huy các nét đẹp văn hóa, nghi lễ truyền thống về thân thế, sự nghiệp, công lao to lớn của Nữ tướng Lê Chân - Người có công khai hoang, lập ấp dựng lên trang An Biên xưa, thành phố Hải Phòng ngày nay.

Qua đó khơi dậy niềm tự hào tuyên truyền, giáo dục lịch sử, văn hóa, truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc. Đồng thời bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, Lễ hội truyền thống Nữ tướng Lê Chân, các di tích lịch sử - văn hoá, kiến trúc nghệ thuật xếp hạng cấp quốc gia: Đền Nghè, Đình An Biên; đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng, sinh hoạt lễ hội truyền thống, du xuân của Nhân dân thành phố và du khách thập phương.

Theo thống kê của Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch, Hải Phòng có hơn 400 lễ hội, trong đó có 9 lễ hội và 2 nghệ thuật trình diễn dân gian được đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đặc biệt, Hải Phòng có 2 di sản văn hóa được UNESCO ghi danh là: Ca trù (di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp) và Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt (di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại). Toàn Thành phố có 15 nghệ nhân ưu tú trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể. Một số câu lạc bộ nghệ thuật trình diễn dân gian được thành lập, duy trì và phát triển, tiêu biểu là Câu lạc bộ Ca trù, Câu lạc bộ Hát đúm.

Trên địa bàn thành phố có hệ thống làng nghề phong phú, lâu đời. Một số làng nghề được phục hồi và phát triển đã đóng góp giá trị cho xã hội, như làng nghề tạc tượng Đồng Minh (huyện Vĩnh Bảo), làng nghề gốm Minh Tân (huyện Thủy Nguyên).

Việc UNESCO công nhận Di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà, di sản liên tỉnh đầu tiên của Việt Nam là kết quả quan trọng trong lãnh đạo, chỉ đạo của Thành phố Hải Phòng về thực hiện nhiệm vụ chủ động hội nhập quốc tế và tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại theo tinh thần Nghị quyết số 33-NQ/TW, góp phần thúc đẩy phát triển công nghiệp văn hóa, với mong muốn “biến di sản trở thành tài sản”, đưa văn hóa trở thành nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội.

Hải Phòng hiện có trên 940 di tích văn hóa, lịch sử. Trong đó, có 1 di sản thiên nhiên thế giới, 2 di tích quốc gia đặc biệt, 119 di tích quốc gia, 433 di tích cấp thành phố và gần 400 di tích trong danh mục kiểm kê.

Năm 2024, có 2 di tích lịch sử quốc gia trên địa bàn thành phố được công nhận là Đền thờ tiến sĩ, nhà thơ yêu nước Lê Khắc Cẩn (xã An Thọ, huyện An Lão) và Nhà lưu niệm Chủ tịch Tôn Đức Thắng (xã Tiên Cường, huyện Tiên Lãng).

Đồng thời, có 3 di tích quốc gia đặc biệt được xếp hạng gồm: Di tích bến K15 (quận Đồ Sơn) - điểm khởi đầu của con đường huyền thoại - đường Hồ Chí Minh trên biển; Di tích lịch sử “Khu vực Từ Lương Xâm - Căn cứ bản doanh của Ngô Quyền năm 938” ở quận Hải An và “Cụm di tích liên quan đến nhà Mạc ở Dương Kinh” ở huyện Kiến Thụy. Bên cạnh đó, thành phố còn có 344 cổ vật, 21 bảo vật quốc gia, 3 bảo tàng tư nhân.

Sự đa dạng, phong phú về văn hóa bao trùm các địa phương. Huyện Thủy Nguyên, quận Lê Chân có các phường hát ca trù. Tại khu vực nội thành, hàng chục ca quán nổi tiếng ở Cánh gà ngoài (tức Dư Hàng Kênh), Cánh gà trong (tức khu Quán Bà Mau một thời - Lạch Tray), hay Cam Lộ (tức Thượng Lý), Quy Tức (khu Kiến An)...

Trải qua hàng trăm năm, những giá trị cốt lõi của loại hình này chưa bị mai một, các nghệ nhân luôn có ý thức gìn giữ và phát huy giá trị của các di sản văn hóa quý báu.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, sự giao thoa, du nhập văn hóa diễn ra mạnh mẽ như hiện nay, việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa của Hải Phòng đang ngày càng được chú trọng, từng bước đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa ngày càng cao của các tầng lớp nhân dân. Từ đó góp phần gìn giữ những giá trị văn hóa độc đáo, tạo nên sự phong phú, đa dạng trong đời sống tinh thần của người dân đất Cảng trong tiến trình hội nhập và phát triển.

Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và du lịch Trần Thị Hoàng Mai khẳng định, Để bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa mang đậm bản sắc Hải Phòng, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ tiếp tục nghiên cứu, xây dựng hồ sơ các di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn thành phố, đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; hướng dẫn xây dựng hồ sơ nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú để đề nghị UBND thành phố xem xét, trình cấp có thẩm quyền phong tặng danh hiệu, động viên các nghệ nhân có nhiều đóng góp tích cực trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị di sản…

VŨ DUYÊN