Đồng tình cấm tuyệt đối nồng độ cồn

            Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng – An ninh Lê Tấn Tới cho biết, đa số ý kiến đại biểu Quốc hội nhất trí với dự thảo luật về việc cấm hành vi điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn. Một số đại biểu đề nghị đưa ra mức giới hạn thấp nhất về nồng độ cồn trong máu và hơi thở đối với người điều khiển phương tiện tham gia giao thông.

          Theo ông Lê Tấn Tới, UBTVQH đã phân tích cụ thể, rõ ràng ưu điểm, hạn chế của mỗi phương án để báo cáo Hội nghị ĐBQH hoạt động chuyên trách và gửi xin ý kiến các Đoàn ĐBQH, các cơ quan của Quốc hội, các cơ quan có liên quan. Hầu hết các ý kiến đều nhất trí và có góp ý cụ thể đối với phương án quy định cấm “điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn”. UBTVQH nhất trí với dự thảo luật và hầu hết các ý kiến trên nhằm bảo vệ tính mạng, sức khỏe, tài sản cho người dân, bảo vệ nguồn lực cho xã hội, bảo vệ tuổi thọ của giống nòi”.

          Theo ông Lê Tấn Tới, báo cáo của Bộ Y tế cho thấy, từ năm 2018 - 2023, tổng số lượt nạn nhân đến cấp cứu, điều trị tại các cơ sở khám, chữa bệnh do tai nạn giao thông đường bộ gây ra là 2.742.395 lượt người; số lượt nạn nhân bị chấn thương sọ não là 381.269 lượt người, chiếm 13,9%. Trong số đó, số nạn nhân liên quan đến rượu bia là 425.619 người, số lượt nạn nhân chấn thương sọ não là 70.522 người. Như vậy, tỷ lệ nạn nhân bị chấn thương sọ não vì tai nạn giao thông đường bộ do có liên quan đến rượu bia cao hơn số lượt nạn nhân bị chấn thương sọ não nói chung… Dẫn những số liệu nêu trên, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh khẳng định, đây là những số liệu mới nhất, Ủy ban sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan có liên quan bổ sung số liệu như ý kiến của đại biểu Quốc hội.

          Nhiều ý kiến phát biểu tại hội trường cũng bày tỏ thống nhất với quy định trên. Đại biểu Huỳnh Thị Ánh Sương (Quảng Ngãi) cho rằng, việc cấm tuyệt đối sẽ khả thi hơn là việc quy định có ngưỡng. Theo đại biểu, với quy định cấm tuyệt đối nồng độ cồn thì người dân không uống rượu bia trước khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông. Nếu quy định có ngưỡng nhất định, người dân rất khó xác định uống bao nhiêu, nhất là khi uống vào khó làm chủ bản thân và bị vượt ngưỡng. Hơn nữa quy định này đang dần đi vào cuộc sống, nhiều người dân đã từng bước hình thành thói quen “đã uống rượu bia thì không lái xe”.

           Đại biểu Mai Văn Hải (Thanh Hóa) cho rằng, đây không phải là nội dung mới, đã có quy định từ Luật Giao thông đường bộ năm 2008, Luật Phòng chống tác hại rượu, bia năm 2019, được Quốc hội khóa 14 cân nhắc rất kỹ cả về khoa học và thực tiễn thực hiện. Quy định của Luật Giao thông đường bộ năm 2008 đưa ra quy định cấm người điều khiển phương tiện giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn, vì vậy, hiện nay dự thảo Luật quy định là mang tính kế thừa.

            Hơn nữa, sau 16 năm thực hiện Luật Giao thông đường bộ và 5 năm thực hiện Luật Phòng chống tác hại của rượu, bia về cấm người lái xe  ô tô, xe máy chuyên dùng; cấm người điều người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn, việc thực hiện trong thời gian qua đã đạt được nhiều kết quả quan trọng làm giảm số vụ, số người chết, số người bị thương. Đặc biệt, là giảm các vụ tai nạn đặc biệt nghiêm trọng do uống rượu, bia được nhân dân đồng tình và đang hình thành một văn hóa giao thông, nâng cao ý thức của người tham gia giao thông: “đã lái xe không uống rượu, đã uống rượu thì không lái xe”.

          Đề nghị quy định chặt chẽ hơn

           Cho rằng phương án cấm hành vi điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn đã được Ban soạn thảo bổ sung báo cáo đánh giá tác động, có kết quả điều tra xã hội và bổ sung số liệu minh chứng, cũng như kinh nghiệm quốc tế, đại biểu Trần Khánh Thu (Thái Bình) nhấn mạnh, quy định này tiếp tục kế thừa quy định của Luật Phòng, chống tác hại của rượu bia đó là “cấm người điều khiển phương tiện có nồng độ cồn khi tham gia giao thông”.

          Tuy nhiên, để khắc phục vướng mắc trong quá trình thực hiện, đặc biệt là sự thống nhất giữa các cơ sở y tế trong việc trả kết quả xét nghiệm, đại biểu Trần Khánh Thu đề nghị, nên giao Bộ Y tế ban hành quy trình kỹ thuật định lượng ethanol trong máu, có quy định cụ thể về diễn giải kết quả và giá trị tham chiếu đối với những trường hợp tham gia giao thông cần định lượng nồng độ cồn. Trong nhận định kết quả, cần quy định đối với trường hợp dưới ngưỡng phát hiện của máy xét nghiệm nhưng cao hơn 0 để phân biệt các trường hợp bình thường không uống rượu vẫn có nồng độ cồn trong máu. Vì hiện nay nồng độ cồn trong máu người bình thường không uống rượu đo được trên các máy xét nghiệm hóa sinh là từ 0,01 - 0,02%, đây chính là hạn chế của hầu hết các máy xét nghiệm sinh hóa thông thường hiện nay.

           Bày tỏ sự thống nhất với quy định cấm tuyệt đối nồng độ cồn, nhưng đại biểu Trần Văn Tuấn (Bắc Giang) vẫn băn khoăn quy định như dự thảo đã thật sự đầy đủ và chặt chẽ hay chưa, liệu có dẫn đến trường hợp bị xử lý oan sai hay không, nhất là với người trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn nội sinh chứ không phải do sử dụng rượu, bia hoặc đồ uống có cồn.

          Theo đại biểu, báo cáo của UBTVQH khẳng định về nồng độ cồn nội sinh đến nay chưa có căn cứ rõ ràng và thực tiễn phát hiện là rất hiếm. Người điều khiển phương tiện có thể trao đổi với lực lượng chức năng để kiểm tra lại qua xét nghiệm máu, nhằm không làm sai lệch kết quả xử lý. “Vấn đề đặt ra là việc xác định nồng độ cồn nội sinh là “chưa có căn cứ rõ ràng” chứ không phải không có căn cứ. “Thực tiễn phát hiện là rất hiếm” chứ không phải không có. Kết quả xét nghiệm máu có thực sự chính xác hay không, trường hợp nào cần kiểm tra lại qua xét nghiệm máu? Đây là vấn đề cần được quy định chặt chẽ trong luật để tránh xử lý oan sai” – đại biểu Trần Văn Tuấn đặt vấn đề.

Theo đại biểu, qua lấy ý kiến tham gia vào dự án luật, Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang nhận được ý kiến chuyên gia ngành y tế trao đổi như sau: với cơ thể người hàng ngày có thể sinh ra lượng cồn hay gọi là ethanol nội sinh từ 0-20g/ngày, lượng cồn trong máu có thể 6,7mg/100ml máu tại thời điểm lấy máu xét nghiệm khi có lượng cồn đạt mức cao nhất.

Lượng cồn nội sinh dù có đạt mức cao nhất cũng rất thấp so với lượng cồn uống từ ngoài vào, về cơ bản được gan xử lý hết trong trung bình 20 phút và không có trong hơi thở. Do đó, việc xác định người lái xe có sử dụng rượu, bia, đồ uống có cồn hay không thông qua kiểm tra hơi thở về cơ bản là chính xác.

Tuy nhiên, đối với một số bệnh nhân bị xơ gan nặng, ung thư gan giai đoạn muộn, lúc này cơ thể tăng chuyển hoá Ethanol nên hơi thở có nồng độ cồn. Trường hợp này nếu họ nói bị bệnh và khẳng định không uống rượu bia thì nên tham khảo cơ sở y tế để xử lý, tránh oan sai, dù hiếm gặp.

           Đại biểu Trần Văn Tuấn đề nghị cần tiếp tục nghiên cứu, chỉnh sửa, bổ sung Khoản 2, Điều 10 của dự thảo Luật về hành vi bị nghiêm cấm như sau: “Điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn; trừ trường hợp trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn do bị bệnh dẫn đến tăng chuyển hóa nồng độ cồn nội sinh”. Đồng thời, bổ sung quy định về việc giao cho Chính phủ quy định chi tiết trường hợp cần xác định và cách thức xác định nồng độ cồn nội sinh đối với người bị bệnh khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông; nhằm tránh việc xử lý oan sai đối với các trường hợp này.

          Đại biểu Phạm Văn Hoà (Đồng Tháp) cho biết, chỉ 23 quốc gia cấm tuyệt đối, còn các nước xung quanh vẫn cho phép lái xe trong ngưỡng nồng độ cồn cho phép. “90% tai nạn giao thông xảy ra do ý thức, nhận thức của người tham gia giao thông chứ không phải do uống rươu, bia. Say xỉn lái xe mới không làm chủ được, còn có hơi chút xíu thì làm gì mà không làm chủ được. Đa phần người dân ở nông thôn đều chạy bằng xe máy, họ làm gì có tiền đi xe dịch vụ. Nên cho phép có ngưỡng nào đó với lái xe máy theo quy định của luật năm 2008 là phù hợp, còn cấm tuyệt đối thì quá cứng nhắc” – theo đại biểu Phạm Văn Hòa.

           Đại biểu Nguyễn Văn Cảnh ( Bình Định) cho biết, thời gian qua nhiều người dân bức xúc vì Nghị định 100 phạt rất nặng, uống ít cũng bị tịch thu bằng lái. Vì vậy, để người dân đồng thuận phần lớn, đại biểu Nguyễn Văn Cảnh cho rằng, Luật sau khi thông qua thì cần sửa đổi Nghị định 100 và phân hóa nếu uống bia, rượu ở mức thấp thì chỉ cần xử phạt hành chính để nhắc nhở mà không thu bằng lái, qua đó sẽ giải quyết được bất cập hiện nay.

          Trong phát biểu kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương nêu rõ, đa số đại biểu Quốc hội thống nhất với quy định cấm nồng độ cồn khi tham gia giao thông, nhưng ban soạn thảo cần có quy định cụ thể hơn về kết quả đo và xét nghiệm nồng độ cồn.

          Như vậy, từ các ý kiến của đại biểu Quốc hội, cơ quan soạn thảo sẽ có tiếp thu và chỉnh sửa phù hợp để quy định này sau khi được thông qua được đón nhận và tuân thủ cao./.

                                                                                                                              Hồng Thanh