Đại biểu Quốc hội đánh giá cao kết quả kinh tế - xã hội trong 9 tháng năm 2024 và khẳng định, với sự lãnh đạo của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Quốc hội và Chính phủ đã điều hành linh hoạt, đạt nhiều thành tựu nổi bật về kinh tế - xã hội. Kinh tế tăng trưởng ổn định, khả quan bất chấp thách thức toàn cầu, xuất khẩu mạnh mẽ, đầu tư nước ngoài tích cực, khẳng định vị thế Việt Nam là điểm đến an toàn, hấp dẫn. Lạm phát trong tầm kiểm soát, kinh tế vĩ mô ổn định…

Để đạt được mục tiêu đề ra trong những tháng còn lại của năm 2024, đại biểu đề xuất Chính phủ tiếp tục triển khai thực hiện các kịch bản nhằm chủ động và kịp thời phản ứng với các mức độ tăng trưởng của nền kinh tế; thực hiện hiệu quả các giải pháp tập trung vào các động lực tăng trưởng truyền thống, nhất là xuất khẩu; đồng thời đẩy mạnh thực hiện các động lực tăng trưởng mới.

          Đại biểu Quốc hội nêu rõ, thiệt hại, hậu quả do bão số 3 (Yagi) gây ra hết sức nặng nề, ảnh hưởng tới kết quả thực hiện kinh tế - xã hội của nước ta. Từ đó kiến nghị Quốc hội, Chính phủ tiếp tục có cơ chế đặc cách, đặc thù để bổ sung nguồn lực hỗ trợ cho các địa phương bị ảnh hưởng bởi bão Yagi, nhất là những địa phương miền núi; kiến nghị Quốc hội, Chính phủ cho phép được áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn để triển khai một số nguồn lực hỗ trợ đến với bà con kịp thời…

 Đại biểu Quốc hội đề nghị Chính phủ cần tiếp tục có giải pháp phù hợp hiệu quả đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp. Ngân hàng Nhà nước nên có các gói tín dụng cụ thể để hỗ trợ doanh nghiệp ở một số ngành cần đẩy mạnh, như nông nghiệp, thủy sản, du lịch, chế biến xuất khẩu… Đồng thời tiếp tục có giải pháp mạnh mẽ hơn để triển khai nhanh chóng gói tín dụng hỗ trợ nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp.

        Đại biểu Lã Thanh Tân (Hải Phòng) kiến nghị một số giải pháp liên quan tới mục tiêu có 2 triệu doanh nghiệp đến năm 2030  theo Nghị quyết số 41 ngày 10/10/2023 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ doanh nhân Việt Nam trong thời kỳ mới.

          Theo đại biểu, các Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp đã thể chế mạnh mẽ chế định “mọi người có quyền tự do kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật không cấm” được quy định trong Hiến pháp năm 2013. Cộng đồng doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế liên tục phát triển về số lượng và chất lượng, từng bước trở thành lực lượng “trung tâm” của nền kinh tế. Đến nay có khoảng 930.000 doanh nghiệp đang hoạt động, mặc dù số lượng này cũng chưa được như kỳ vọng. Môi trường kinh doanh ở nước ta đã thông thoáng hơn rất nhiều.

Tuy nhiên, các doanh nghiệp vẫn than phiền về những rủi ro họ gặp phải ngay từ khi bắt đầu khởi nghiệp. Đó là những điều kiện kinh doanh hay các tiêu chuẩn, quy chuẩn rất khó thực thi. Hệ quả của tình trạng này là tạo ra nhiều rào cản, hạn chế quyền tự do kinh doanh và phát sinh nhiều rủi ro đối với doanh nghiệp như: gặp khó khăn khi thực hiện thủ tục cấp phép kinh doanh có điều kiện, phát sinh chi phí không chính thức v.v… Điều này dẫn đến doanh nghiệp phải trì hoãn, thậm trí hủy bỏ kế hoạch kinh doanh, gây lãng phí cả về thời gian, nguồn lực và cơ hội kinh doanh. Đây cũng là một trong những nguyên nhân cuả tình trạng doanh nghiệp chậm lớn ở nước ta.

Theo doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp và nhiều chuyên gia thì nhiều sản phẩm, dịch vụ được áp dụng điều kiện kinh doanh có thể là biện pháp quản lý quá mức cần thiết, không phù hợp và kiến nghị: thay vì đặt ra các điều kiện kinh doanh nhà nước nên sử dụng các biện pháp như: ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn phù hợp; hoặc không dùng điều kiện kinh doanh mà dùng các biện pháp quản lý khác như: quy định các yêu cầu đối với sản phẩm, hàng hóa trước khi lưu thông vào thị trường; quy định nghĩa vụ doanh nghiệp phải thực hiện trong quá trình sản xuất, kinh doanh; hay quy định các chế tài đủ mạnh để răn đe đối với các hành vi vi phạm v.v…

Đại biểu Lã Thanh Tân nêu rõ: điều kiện kinh doanh là điều kiện ràng buộc và kiểm soát chủ thể kinh doanh. Vì thế theo quy định tại Điều 7 Luật Đầu tư thì công cụ “điều kiện kinh doanh” chỉ nên sử dụng trong các trường hợp hoạt động sản xuất, kinh doanh của chủ thể kinh doanh có thể tác động tiêu cực đến trật tự công.

Theo đại biểu, tại kỳ họp này, trên cơ sở ý kiến thảo luận của đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đồng ý bỏ quy định kinh doanh dịch vụ phòng cháy chữa cháy là ngành nghề kinh doanh có điều kiện trong dự thảo Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ để tạo điều kiện thông thoáng cho doanh nghiệp, tăng cường chế độ tự chủ và tự chịu trách nhiệm dưới sự kiểm tra, giám sát của cơ quan nhà nước. Đây chính là sự đổi mới công tác lập pháp theo hướng vừa đảm bảo quản lý nhà nước, vừa khơi thông nguồn lực để phát triển và sự quyết tâm từ bỏ tư duy “không quản được thì cấm” và phòng chống lãng phí trong công tác xây dựng pháp luật theo tinh thần định hướng của Trung ương. Đồng thời cũng cho thấy việc cắt giảm điều kiện kinh doanh là có thể thực hiện được.

Đại biểu Lã Thanh Tân nhấn mạnh, mục tiêu đến năm 2030 có 2 triệu doanh nghiệp đang là một thách thức lớn. Do đó, cùng với các giải pháp đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cắt giảm thủ tục hành chính mà Chính phủ đang quyết liệt triển khai, doanh nghiệp, doanh nhân rất cần các giải pháp đồng bộ, tạo sự đột phá, cần có sự hậu thuẫn của Nhà nước để tạo sinh khí khích lệ, đào tạo, đồng hành. Sự đổi mới nói trên sẽ tạo thêm động lực thúc đẩy doanh nghiệp, doanh nhân khởi nghiệp tham gia vào thị trường.

Đại biểu Lã Thanh Tân đề nghị Chính phủ chỉ đạo tiếp tục rà soát các điều kiện kinh doanh để phân loại, có các biện pháp xử lý, tháo gỡ rào cản trong thể chế về các điều kiện kinh doanh như những kiến nghị đề xuất của doanh nghiệp đã nêu ở trên. Trong đó, cần dứt khoát bãi bỏ những điều kiện kinh doanh không được ban hành trong các văn bản luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nghị định của Chính phủ, điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên theo quy định tại Điều 7 của Luật Đầu tư năm 2020.

 Về sử dụng tiết kiệm nguồn lực đất đai phát triển kinh tế - xã hội, đại biểu Quốc hội đề nghị các bộ, ngành tiếp tục xem xét, giải quyết tạo điều kiện nhanh nhất cho các địa phương được thuận lợi khai thác các quỹ đất trong phạm vi chỉ tiêu đã được phân bố; sớm chuyển giao các cơ sở nhà, đất do bộ, ngành đang quản lý nhưng không có nhu cầu sử dụng về địa phương để phát triển kinh tế - xã hội, nhất là những vị trí đã đế hoang hóa hàng chục năm.

          Về nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới, đại biểu đề nghị tiếp tục đẩy mạnh tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng phát triển kinh tế nông nghiệp, nâng cao giá trị gia tăng gắn với xây dựng nông thôn mới…

          Ý kiến của đại biểu Quốc hội cũng  đề nghị nghiên cứu nới mức thu nhập chịu thuế nhằm tăng thu nhập khả dụng cho người chịu thuế, góp phần cải thiện chi tiêu.

          Các đại biểu đề xuất cần triển khai một số giải pháp để tháo gỡ các vướng mắc, thúc đẩy giáo dục đại học và dạy nghề phát triển, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của nước ta.

          Về đổi mới hoạt động lập pháp theo hướng luật chỉ quy định những vấn đề khung, đại biểu Quốc hội cho rằng, đây là định hướng đúng đắn và phù hợp với thông lệ quốc tế. Do đó, cần thể chế hóa kịp thời định hướng này để tạo căn cứ cho việc thực hiện theo đúng nguyên tắc Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Đồng thời cũng rà soát những văn bản liên quan để có điều chỉnh cho phù hợp.

          Đồng thời kiến nghị, về mặt triến độ, cần đề cao hơn nữa trách nhiệm cá nhân trong đảm bảo tính kịp thời. Về chất lượng văn bản, cần đề cao tính khách quan, tránh lợi ích cục bộ, cần thực hiện nghiêm Quy định 178 của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực trong ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

          Để nâng cao chất lượng xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, có ý kiến đại biểu cho rằng, cần tập trung hơn nữa vào khâu xin ý kiến của các tầng lớp nhân dân, các cơ quan, tổ chức vào các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật.

                                                                                                                                             Hồng Thanh