Đi kèm với mưa dông, tố lốc, gió giật mạnh, sấm sét sẽ xuất hiện với tần suất tương ứng, đe dọa nghiêm trọng đến tính mạng, thiệt hại lớn về tài sản của nhân dân...

Sáng 16-6-2016, sét đã cướp đi sinh mạng của 2 người, làm bị thương 4 nông dân thuộc 2 huyện Tiên Lãng, Kiến Thụy khi bà con đang gặt lúa trên đồng. Gần đây nhất là cuối tháng 5 vừa qua, thấy mưa lớn kèm sấm sét, một phụ nữ ở xã Trấn Dương, huyện Vĩnh Bảo đang bẻ thuốc lào ngoài đồng đã cố đạp xe về trú mưa thì bị sét đánh trúng đầu, tử vong tại chỗ.

Không chỉ gây thiệt hại lớn về người, sét còn gây thiệt hại cho ngành điện và đồ điện gia dụng như: hệ thống đường điện, tivi, tủ lạnh... cũng như cây cối, hoa màu của người dân thành phố.

Sấm sét thường đánh vào đâu?!

Anh Nguyễn Hồng Sinh - Phó trưởng phòng Dự báo, Đài Khí tượng Thủy văn Khu vực Đông Bắc cho biết: Đối với thuật ngữ khí tượng, “dông” là hiện tượng khí quyển phức tạp, bao gồm sự phóng điện trong đám mây hay giữa các đám mây với nhau và giữa các đám mây với mặt đất tạo ra hiện tượng chớp, sấm thường kèm theo gió mạnh và mưa lớn, đôi khi có mưa đá.

Và hiện tượng phóng điện giữa đám mây và mặt đất người ta gọi là sét. Sét có thể làm chết người, gây ra cháy nhà, cháy rừng, hư hỏng nhiều thiết bị máy móc, điện tử; nhất là làm gián đoạn, hao hụt sự truyền điện năng trên các đường dây dẫn.

Thường thì cơn dông kéo đến rất nhanh trong vòng 15 phút và di chuyển với vận tốc 40km/h. Những vật thể cao chót vót mang điện tích cảm ứng nhiều hơn mặt đất là những địa điểm sét thường đánh vào. Chính vì vậy, người dân cần phải để ý đến các dấu hiệu của dông như mây đen, không khí lạnh, gió để nhanh chóng di chuyển vào vị trí an toàn tránh sét.

Phòng chống sét ngoài trời

Theo anh Sinh, để phòng chống sét hiệu quả: Khi thấy chuyển mưa dông, những người làm việc ngoài trời cần nhanh chóng về nhà hoặc vào trú ẩn ở các lán trại. Nếu không sơ tán kịp thì phải tránh xa các vật dụng kim loại như: cày bừa, cuốc xẻng, máy bơm nước, xe máy, xe đạp...

Đặc biệt lưu ý không tránh mưa dưới các gốc cây to, nhất là những cây cao đơn độc trong vùng trống trải. Bởi  khi tia sét bắt vào cây, dòng điện mạnh có thể truyền sang bất cứ một vật nào dẫn điện, hoặc truyền xuống gốc cây tỏa ra trên mặt đất gây tai nạn cho những người trú ẩn dưới gốc cây.

Không đứng, ngồi cạnh cột điện, hoặc đường dây tải điện, vì đây cũng là những nơi dễ bị sét đánh. Mặt khác, trong cơn dông thường có gió mạnh có thể làm gãy đổ trụ điện hoặc đứt đường dây điện nên rất nguy hiểm.

Phòng chống sét trong nhà

Để chống sét, trong nhà, trụ sở làm việc, nhà máy, xí nghiệp nên lắp đặt hệ thống chống sét (đơn giản nhất là cột thu lôi). Các máy móc, thiết bị quan trọng cần lắp thiết bị chống sét. Khi trời chuyển mưa dông, người ở trong nhà nên đứng xa cửa sổ, cửa ra vào, các đồ điện; tránh các chỗ ẩm ướt như buồng tắm, bể nước, vòi nước, không nên dùng điện thoại trừ trường hợp rất cần thiết.

Nên rút phích cắm các thiết bị điện trước lúc có dông gần xảy ra. Đối với hệ thống đường dây điện thoại, dây điện dân dụng vì nối với lưới bên ngoài nên rất có thể bị ảnh hưởng sét đánh lan truyền. Nên tránh xa các dây này và các vật dùng điện với khoảng cách ít nhất là 1m. Cần rút ăng ten ra khỏi ti vi khi có dông. Nên ngồi một chỗ để hai chân lên giường. Nếu cần đi lại, phải mang guốc dép khô.

Kỹ thuật sơ cấp cứu

Người bị sét đánh thường chết ngay tức khắc nhưng cũng có nhiều trường hợp may mắn bị ảnh hưởng nhẹ, nạn nhân thoát chết. Biểu hiện lâm sàng của những người này giống như người bị điện giật. Nạn nhân ngất xỉu, ngừng thở, tim ngừng đập, mất tri giác, da tím xanh, chỗ bị sét đánh trên cơ thể cháy sém; để bảo toàn tính mạng, cần phải được sơ, cấp cứu kịp thời.

Theo đó, anh Sinh khuyến cáo người dân khi gặp những trường hợp như vậy, cần đặt nạn nhân nằm lên chỗ khô ráo, bằng phẳng, nới rộng quần áo để người bị nạn thở được dễ dàng. Khẩn trương tiến hành hô hấp nhân tạo. Nếu phát hiện nạn nhận bị gãy xương, cần cố định xương chắc chắn trước khi di chuyển.

Đặc biệt cẩn thận, không di dời nạn nhân nếu nghi ngờ bị gãy cột sống. Đối với những vị trí bỏng khô, phải để yên, không sờ mó, bôi các loại lá, mỡ theo kinh nghiệm dân gian lên vết bỏng. Sau khi đã thực hiện sơ cứu, cần nhanh chóng đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu kịp thời.

Khánh Chi