Cảnh sát Chicago lập hàng rào chặn đoàn biểu tình phản đối NATO

Chủ đề quan trọng nhất trong chương trình nghị sự và đã tồn tại nhiều năm là vấn đề Afghanistan. Ưu tiên của NATO là hoàn tất việc rút quân khỏi điểm nóng này theo lộ trình từ nay đến năm 2014. Để thực hiện lộ trình đó, NATO sẽ huấn luyện các lực lượng quân đội và cảnh sát Afghanistan đủ để tiếp quản trách nhiệm đảm bảo an ninh sau khi NATO rút quân, đồng thời việc rút quân này phải chuyển tải được thông điệp rằng sứ mạng của NATO tại Afghanistan suốt hơn một thập kỷ qua là một thành công, dù phải chịu nhiều tổn thất.

Trong lịch sử 63 năm của NATO, chiến trường Afghanistan được xem là một điển hình cho sự gắn kết của liên minh. “Cùng đến và cùng đi” - người đứng đầu NATO, Tổng thư ký Anders Fogh Rasmussen đã tuyên bố như vậy khi thông báo kế hoạch rút quân khỏi Afghanistan. Tuy nhiên, mong muốn tiếp tục gắn kết này đang bị đe dọa sau khi tân Tổng thống Pháp Francois Hollande quyết định rút lực lượng chiến đấu của nước này khỏi Afghanistan trước cuối năm nay thay vì năm 2014. Trong bối cảnh đó, tại Chicago, các nước đồng minh trong NATO phải cố gắng tạo ấn tượng rằng lịch trình của mỗi quốc gia thành viên phù hợp với chiến lược của liên minh.

Một vấn đề nhạy cảm khác trong nghị trình hội nghị là chương trình phòng thủ tên lửa, một mầm mống gây bất hòa giữa NATO và Nga. Mối quan hệ giữa 2 bên đang ngày càng căng thẳng xung quanh vấn đề lá chắn tên lửa của Mỹ và châu Âu (NMD). Đầu tháng 5 vừa qua, Tổng tham mưu trưởng quân đội Nga Nikolai Makarov đã đề cập đến khả năng tấn công phủ đầu NMD nếu tình hình trở nên căng thẳng. Hơn nữa, Tổng thống Vladimir Putin là người nổi tiếng cứng rắn với phương Tây nên vấn đề này dường như sẽ khó được giải quyết tại Chicago.

Hội nghị NATO lần này cũng bị tác động mạnh bởi tiếng vọng của cuộc khủng hoảng nợ châu Âu. Hiện nhiều nước châu Âu là thành viên NATO đã cắt giảm chi tiêu quốc phòng do khủng hoảng kinh tế đang khiến Mỹ không hài lòng. Có một thực tế, kể từ khi thành lập vào năm 1949, Mỹ vẫn là nước cung cấp ngân sách cho NATO nhiều nhất. Hiện không chỉ châu Âu mà cả Mỹ cũng đang thực hiện chính sách thắt lưng buộc bụng. Barry Pavel, Giám đốc chương trình an ninh quốc tế ở Hội đồng Đại Tây Dương, cho rằng: NATO cần một thỏa thuận mới. Thay vì lập kế hoạch và thu mua riêng lẻ, 28 thành viên NATO có thể tìm cách đóng góp nỗ lực và chia sẻ các loại vũ khí đắt tiền.

Đối với nước chủ nhà Mỹ, cuộc gặp thượng đỉnh diễn ra trong hai ngày (20 và 21-5) có tầm quan trọng đặc biệt bởi nó được tổ chức tại Mỹ sau 13 năm và diễn ra không chỉ trong năm bầu cử mà còn ngay tại thành phố Chicago - quê hương của Tổng thống Barack Obama. Chỉ còn 6 tháng nữa đến ngày tổng tuyển cử, đây sẽ là cơ hội để ông chủ đương nhiệm của Nhà Trắng khẳng định mình là nhà lãnh đạo của cường quốc số một thế giới. Vì vậy, giới phân tích nhận định chính quyền Obama phải tạo sức ép để hội nghị thông qua những vấn đề nền tảng cơ bản của liên minh, vốn được xem là rất phức tạp và khó có giải pháp trọn vẹn.