Nhà máy điện hạt nhân Bushehr

Không ngẫu nhiên mà nhà máy điện hạt nhân Bushehr được gọi là chủ thể độc đáo, chưa từng có gì tương tự trên thế giới. Thoạt đầu, cơ sở này được các công ty Đức khởi công xây dựng vào năm 1975. Tuy nhiên, do cuộc cách mạng năm 1979 tại Iran và cuộc chiến Iran - Iraq nổ ra ngay sau đó, mọi công việc phải dừng lại, rồi hợp đồng bị hủy. Sau đó, vào năm 1995, Nga đã ký với Iran hợp đồng trị giá 1 tỷ USD để tiếp tục xây dựng nhà máy và dự định khánh thành vào năm 1998. Tuy nhiên, thời hạn này đã bị lùi lại nhiều lần do các khó khăn về tài chính, công nghệ và sức ép của Mỹ. Nhà máy đã được khởi động vào năm ngoái.

Sau buổi lễ ngày 12-9, nhà máy Bushehr sẽ trải qua các giai đoạn thử nghiệm để có thể đi vào vận hành chính thức. Phía Nga đang giúp Iran vận hành nhà máy theo các tiêu chuẩn quốc tế và kiểm soát theo các nguyên tắc an toàn của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA). Nhà máy điện hạt nhân mới hiện thời chưa đạt đến công suất tổng thể là 1.000 MW. Dự kiến sẽ tiến đến mốc đó sau chừng 2-3 tháng tới, còn bây giờ nhà máy hoạt động ở mức 40% công suất. Nhiên liệu cho nhà máy điện hạt nhân ở Iran sẽ do phía Nga cung cấp. Khi nhiên liệu phục vụ hết thời hạn, theo quy định của thỏa thuận đã ký kết, phế liệu sẽ được gửi trở lại Nga.

Nhà máy điện hạt nhân Bushehr không có gì khác biệt so với hàng trăm nhà máy hạt nhân khác trên thế giới và chỉ có thể sử dụng nhà máy điện này vào mục đích hòa bình. Ông Sergei Pikin, giám đốc Quỹ phát triển năng lượng Nga không loại trừ rằng Iran muốn xây dựng thêm một số lò phản ứng khác nữa. Và nếu có cơ hội xuất hiện, Nga sẽ tiếp tục tham gia dự án hạt nhân ở Iran.

Việc khai trương nhà máy điện hạt nhân trị giá 1 tỷ USD có công suất 1000 megawat được xem là bước đi quan trọng trong nỗ lực theo đuổi chương trình hạt nhân của Tehran, mà phương Tây vẫn lo ngại rằng, đằng sau nó là một chương trình sản xuất vũ khí hạt nhân.  Trong phát biểu nhân kỷ niệm 10 năm vụ tấn công khủng bố 11-9, Thủ tướng Israel Benjamin Netanmyhu cho rằng chương trình hạt nhân của Iran “vẫn là một mối đe doạ kinh hoàng đối với an ninh toàn cầu”. Bộ Ngoại giao Mỹ thì cho rằng với việc khai trương nhà máy Bushehr, “Iran hiện là quốc gia duy nhất trên thế giới có một lò phản ứng đang vận hành mà không phê chuẩn Công ước về An toàn Hạt nhân” và điều này “khá đáng ngại”.

Trước các phản ứng trên, Ngoại trưởng Iran Ali-Akbar Salehi tuyên bố Iran sẵn sàng tham gia các cuộc đàm phán hạt nhân với các cường quốc trên thế giới. Còn bây giờ, bất chấp các lệnh trừng phạt của phương Tây vì theo đuổi một chương trình hạt nhân gây tranh cãi và sau nhiều lần trì hoãn, Iran cuối cùng cũng đã có được những dòng điện hạt nhân do chính họ sản xuất.