Tiếp tục kiểm tra, xác định hành vi vi phạm, các ngành đã tham mưu cho UBND thành phố ban hành các quyết định xử lý vi phạm, thu hồi, chấm dứt thực hiện hàng chục dự án. Tuy vậy, từ thực tế triển khai thủ tục thu hồi đất, để dập tắt hiện tượng đầu cơ đất đai hay trải chiếu chiếm chỗ của các tổ chức, doanh nghiệp thì cần kiên quyết, xử lý “mạnh tay” hơn nữa.

Theo thống kê của Tổ thu hồi đất thuộc Sở Tài nguyên-Môi trường: Tính đến thời điểm hết năm 2017, qua rà soát trên địa bàn toàn thành phố, có 247 tổ chức, doanh nghiệp có dấu hiệu vi phạm pháp luật đất đai với tổng diện tích hơn 22 triệu m2.

Những vi phạm thường gặp là chậm đưa đất vào sử dụng; sử dụng đất không đúng mục đích; cho thuê, cho mượn trái phép; nợ đọng nghĩa vụ tài chính…Một số địa phương có nhiều tổ chức, doanh nghiệp vi phạm là quận Hồng Bàng: 19 tổ chức với diện tích hơn 200.000m2; quận Ngô Quyền: 28 tổ chức với diện tích hơn 280.000m2; huyện Cát Hải: 10 tổ chức với diện tích gần 6,5 triệu m2…

Sau khi tiến hành kiểm tra, các ngành đã xác định hành vi vi phạm pháp luật đất đai của 107 tổ chức, doanh nghiệp, trong đó đến nay đã tham mưu cho UBND thành phố quyết định thu hồi đất của 18 tổ chức với tổng diện tích hơn 2,5 triệu m2; chấm dứt thực hiện dự án đối với 44 tổ chức, tổng diện tích hơn 5,6 triệu m2; gia hạn tiến độ sử dụng đất đối với 4 tổ chức với diện tích gần 33.000m2; đồng thời các ngành đang xem xét xử lý vi phạm đối với 39 tổ chức với diện tích gần 600.000m2. 

Cũng theo cập nhật mới nhất của Tổ thu hồi đất thì trong tổng số 18 Quyết định thu hồi 18 vị trí đất do vi phạm pháp luật về đất đai với diện tích 257,67ha, thì đã có 9/18 vị trí đã bàn giao cho Trung tâm Phát triển quỹ đất thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường, địa phương hoặc chủ đầu tư khác quản lý, với diện tích 194,95ha; 9 vị trí đang thực hiện các thủ tục bồi hoàn giá trị đầu tư hợp pháp cho chủ đầu tư với diện tích là 62,72ha.

                                        Những dự án sử dụng đất kém hiệu quả, vi phạm luật đất đai sẽ bị kiến nghị thu hồi

Theo nhận định của những cán bộ trực tiếp thực hiện thủ tục thu hồi đất thì nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng vi phạm pháp luật đất đai nói trên là do công tác quản lý… buông lỏng. Trong nhiều năm, việc kiểm tra không được thực hiện thường xuyên nên tất yếu những vi phạm cũng không được xử lý kịp thời.

Thậm chí, có xử lý thì các biện pháp cũng còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe đối với tổ chức, doanh nghiệp vi phạm. Khi triển khai Nghị quyết số 06, nhiều doanh nghiệp không chấp hành hoặc không phối hợp để thực hiện thủ tục  thu hồi đất vi phạm. Đơn cử như không nộp lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất bị thu hồi; không bàn giao đất vi phạm hoặc đóng cửa doanh nghiệp, không hợp tác đối với Tổ công tác thu hồi đất thành phố.

Chưa hết, công tác thẩm định và chấp thuận dự án đầu tư có nhu cầu sử dụng đất cũng còn chưa chặt chẽ nên không ít dự án chủ đầu tư không đủ nămg lực để thực hiện, dẫn đến việc chậm đưa đất vào sử dụng, kéo dài thời gian thực hiện dự án hoặc phát sinh hiện tượng đầu cơ, trải chiếu chiếm chỗ, gây lãng phí nguồn tài nguyên đất đai.

Cũng vẫn “lỗi” của các cơ quan quản lý, các địa phương là hầu hết các doanh nghiệp không được giao đất theo đúng tiến độ ghi trong giấy chứng nhận đầu tư của cơ quan có thẩm quyền.

Thời gian thực hiện các thủ tục hành chính về đầu tư, giao đất, cho thuê đất còn kéo dài, cá biệt có dự án đang triển khai thì cơ quan chuyên môn lại tham mưu cho UBND thành phố thay đổi quy hoạch, dẫn đến đất được giao, cho thuê để thực hiện dự án không còn phù hợp với quy hoạch mới. 

Cùng với việc khắc phục những tồn tại trong công tác quản lý đất đai trên địa bàn thành phố thời gian qua thì Tổ công tác thu hồi đất cũng đề xuất một số giải pháp để việc thu hồi đất vi phạm hiệu quả hơn.

Cụ thể, để đảm bảo sự nghiêm minh trong việc thực thi các quy định pháp luật về đất đai, UBND thành phố cần chỉ đạo kiên quyết, quyết liệt đối với những trường hợp vi phạm đã có quyết định thu hồi. Từ đó, góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, thực hiện nghĩa vụ đối với nhà nước, thành phố của các tổ chức, doanh nghiệp, chủ đầu tư sử dụng đất.

Hàng năm, theo thẩm quyền được giao, Sở Tài nguyên-Môi trường, Sở KH&ĐT, Sở Xây dựng, Cục thuế…phải tiến hành rà soát việc chấp hành các quy định của các chủ đầu tư, chủ sử dụng đất để kịp thời chấn chỉnh, thậm chí xử lý nếu phát hiện sai phạm. Trong trường hợp tổ chức, doanh nghiệp không hợp tác, cố tình chây ỳ, các ngành cũng cần tham mưu cho thành phố các biện pháp mạnh như chấm dứt hoạt động dự án, cưỡng chế thực hiện nghĩa vụ tài chính…

Sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt, thậm chí là “mạnh tay” hơn nữa sẽ khiến các tổ chức, doanh nghiệp có ý thức sử dụng hiệu quả quỹ đất, hiểu đầy đủ hơn về câu “tấc đất, tấc vàng”.

Kim Oanh